Prijs bitcoin stijgt tot boven de 63.000 dollar, maar waarom?

Op 13 maart schreef bitcoin zijn vorige prijsrecord, toentertijd op 61.800 dollar. Dinsdag doorbrak bitcoin dat niveau en steeg door tot ruim boven de 63.000 dollar. Daarmee is de koers weer in onbekend territorium beland. Of, zoals analisten zeggen: er is weer een fase van prijsontdekking ingegaan.

Een gezicht in de wolken

Mensen zijn leuk. Ze zien overal patronen en verbanden die er niet zijn. Zoals gezichtjes in wolken, stopcontacten en de voorkanten van auto’s. En we horen woorden in de wind, in geruis van de zee en in liedjes die achterstevoren worden afgespeeld.

Ooit was dat noodzakelijk om te overleven. Eén verkeerde beweging of één foute inschatting kon je einde betekenen. Stel je voor dat je als grotmens bij de lokale waterplaats staat en ineens houdt een vogeltje op met zingen. Dat kan allerlei oorzaken hebben. Het vogeltje is weggevlogen, eet een besje of heeft er even geen zin meer in. Maar de vorige keer dat dit gebeurde verscheen vlak daarna een hongerig roofdier. Dus uit voorzorg vlucht je een nabijstaande boom in. Terecht, zo bleek later.

Het trekken van voorbarige conclusies was een succesvolle eigenschap. Mensen die dat deden, bleven leven, en gaven de genetische code hiervoor door aan hun kinderen.

Ons brein is niet veel veranderd. Nog steeds brengen we voortdurend structuur aan in wat we zien, horen en ervaren. Het helpt ons om heel snel te kunnen leren en ons te kunnen aanpassen aan nieuwe omgevingen. De andere kant van die medaille is dat we ons soms vergissen. Als twee dingen vlak na elkaar gebeuren, dan moet het eerste toch wel de oorzaak zijn van het tweede? Of is het toeval?

Dit kan uitmonden in bijgeloof en rituelen: we zien verbanden die er niet zijn. Zoals de voetballer die eens per ongeluk eerst z’n linker- en daarna z’n rechterschoen aantrok in plaats van andersom. Hij maakte die wedstrijd een paar geweldige doelpunten, en trok de rest van z’n leven altijd eerst links en daarna rechts aan. Veel sporters, acteurs, handelaars en gokkers hebben zo hun eigen ritueeltjes.

Sommige bijgeloven worden onderdeel van de cultuur, zoals het klavertje vier en ongeluksgetal 13. En dat je een compliment moet afkloppen op ongeverfd hout om ongeluk af te wenden. Als je het ontspannen houdt, kan het weinig kwaad en zorgt het volgens Nassim Taleb voor wat ‘poëzie in het dagelijks leven’.

Het zien van betekenisvolle patronen en verbanden in willekeurige gegevens heet apofenie. In bescheiden vorm is het onschuldig, een bijwerking van het vermogen om te leren.

Iets minder onschuldig is het als mensen vanuit een positie van autoriteit een niet-bestaand verband tot verband verklaren. Komt de goede prestatie op de beurs door de CEO of zit de markt gewoon mee? Komt de genezing door de kwakzalver, of was je sowieso wel beter geworden?

Een stijgende trend

Vaak volgt op een koersbeweging de vraag waardoor de stijging of daling werd veroorzaakt, zeker als er nieuwe records worden neergezet. Van social media tot de serieuze dagbladen, bij een hogere of lagere koers hoort een verklaring. Maar is dat terecht, of zien we dingen die er niet zijn?

Wij bepleiten dat veel van de koersbewegingen geen directe veroorzaker hebben in de vorm van een concrete gebeurtenis, maar dat ze onderdeel zijn van een grotere, langdurige trend.

Iedere financiële markt kent golfbewegingen. Periodes waarin de waarde van assets stijgen en periodes waarin ze weer dalen. Analisten spreken over een bull of bear market; de Nederlandse vertalingen stieren- en berenmarkt kom je zelden tegen.

Die golfbeweging noemt men soms ook de marktcyclus. Iedere fase daarin kent zijn eigen sentiment en karakter. Zo moet een marktanalist, behalve de kwaliteiten van een econoom, ook die van een psycholoog bezitten om de markt goed te kunnen duiden.

De analyse van de markt is geen exacte wetenschap. Als stelregel kan je nemen dat de mate van consensus onder analisten gekoppeld is aan de tijdspanne waarover een uitspraak wordt gedaan: hoe kleiner die periode, hoe diverser de meningen. Zo zal je talloze conflictueuze meningen tegenkomen rond de vraag of de bitcoinprijs over een dag hoger of lager zal zijn. Maar verander je de periode naar een week, maand of kwartaal, zal je zien dat er meer overeenstemming gevonden wordt. De voorspellingen vallen dan min of meer samen met de trend waarin de markt zich bevindt: hoger in een bull market, en lager in een bear market.

‘The trend is your friend, except at the end where it bends’, luidt daarom een oude beurswaarheid. We belanden daarmee op het terrein van markt- en massapsychologie. In een bull market beweegt de prijs regelmatig omhoog omdat de trend opwaarts is. De koersbeweging zelf trekt nieuwe kopers aan of haalt investeerders die aan de zijlijn stonden terug de markt in. Een vernuftig fenomeen dat zijn werk doet totdat... het sentiment structureel omslaat.

Verhalen

Iedere bull en bear market heeft een eigen verhaal dat van begin tot eind als rode draad door de periode heenloopt. Het verhaal van de huidige bull market draait om de volwassenwording van bitcoin als asset (class).

Zo ging 2020 de boeken in als het jaar waarin professionele beleggers, fondsen en beursgenoteerde bedrijven bitcoins positie als digitaal goud in steen gebeiteld hebben. Van een Wall Street-investeerder als Paul Tudor Jones, via een techbedrijf als MicroStrategy, tot aan een conservatieve speler als verzekeraar MassMutual.

In 2021 werd het volgende hoofdstuk geschreven. Tesla kocht zich voor anderhalf miljard dollar in en biedt klanten de mogelijkheid om in bitcoin te betalen. Betaalbedrijven als PayPal, VISA en Mastercard gingen meedoen of gaven aan die intentie te hebben. De eerste bitcoin first-bedrijven steken de kop op. Ook lagere overheden bewegen naar bitcoin toe, met die van Miami als meest sprekende voorbeeld. En wat te denken van beleggingsfondsen die door overheden beheerd worden?

Singapore's sovereign wealth fund bought Bitcoin.

Norway's sovereign wealth fund bought Bitcoin.

There are 20+ sovereign wealth funds with $60 billion AUM.

Who will be next? https://t.co/etl4gDMFf3

— Blockworks (@Blockworks_) March 26, 2021

Net zo belangrijk als het verhaal zelf is de achtergrond waartegen het zich afspeelt. In de nasleep van de schuldencrisis van 2008 braken centrale bankiers zich het hoofd over hoe zij de economie weer konden aanjagen. Hun antwoord: nog lagere rente en nieuwe opkoopprogramma's. Sinds de coronacrisis zijn deze maatregelen in de hoogste versnelling gezet, naar verluidt om de stabiliteit van de geldsystemen te bewaken. Die vermeende stabiliteit kent echter bijeffecten. De onderliggende problematiek wordt de toekomst ingeschoven en ondertussen neemt de ongelijkheid toe, onder andere via vermogensinflatie en uitgestelde verarming.

Waar deze achtergrond perfect op aansluit? Juist, bitcoin. In tegenstelling tot wat men vaak denkt, is bitcoin geen blauwdruk om snel rijk te worden, maar om te voorkomen dat je langzaam arm wordt. En dat is in deze tijd voor veel mensen helaas bittere noodzaak.

Opleving

Soms gebeurt er daadwerkelijk iets in de echte wereld waar een financiële markt direct op reageert door een plotselinge prijsstijging of -daling. Dat kan beide kanten op, ongeacht de grotere trend.

Een recent voorbeeld is de koersbeweging na de reactie van de Fed op de oplopende rente op Amerikaanse staatsobligaties. Een ander voorbeeld is de miljardeninvestering van Tesla. Tel daarbij op dat er regelmatig voor vele tientallen miljoenen aan hefboomposities open staan die door een onverwachte koersbeweging in het nauw gedreven worden; na liquidatie zorgen zij voor de brandstof voor een explosieve prijsstijging of -daling.

Tijd om terug te komen op de inleidende vragen. Waarom stijgt de prijs? Is er iets gebeurd?

Meestal is het antwoord dat er geen duidelijke oorzaak aan te wijzen is. Er zijn altijd wel gebeurtenissen die gelijktijdig plaatsvinden én in het verhaal passen, maar dat neigt meer naar inlegkunde dan steekhoudende duiding.

Daardoor komt het regelmatig voor dat er gebeurtenissen worden aangewezen als oorzaak voor prijsstijging die eerder werden aangewezen als oorzaak voor prijsdaling. Of dat een als oorzaak aangewezen gebeurtenis achteraf heel anders bleek te liggen.

Wij zijn daarom terughoudend in het duiden van koersbewegingen met gelijktijdige gebeurtenissen. We willen onszelf en de lezer ervoor behoeden voor het zien van gezichten in de wolken, en het ontwikkelen van allerlei bijgeloof.

Het hoofdstuk van 2021 is pas op een kwart en er gaan ongetwijfeld nog momenten komen waarop de bitcoinmarkt wél direct reageert op wat er in de buitenwereld gebeurt. De eerstvolgende mijlpaal is wellicht de beursgang van Coinbase. Binnen afzienbare tijd wordt ook de toelating van de eerste bitcoin ETF op de Amerikaanse markt verwacht. Wat er precies gaat gebeuren en wanneer? Niemand die het weet, maar grote kans dat het netjes in de huidige verhaallijn past.

Het is de trend die zijn werk doet!