Prijs van bitcoin stijgt tot boven de 15.000 dollar, maar waarom?

Eind december 2017 bereikte de prijs van bitcoin een hoogtepunt rond de 20.000 dollar. Sindsdien is de prijs van ’s werelds meest bekende cryptovaluta flink gedaald, tot een dieptepunt onder de 4.000 dollar, zo’n 80 procent lager. Ruim anderhalf jaar maakte men een zogenoemde bear market door; een dalend patroon met pessimisme en afgenomen activiteit als gevolg.

Maar lang niet iedereen werd op die manier door de markttrend beïnvloed. Voor mensen die markten bestuderen op het niveau van maanden en jaren bleef bitcoin een buitengewoon interessante én unieke investeringsmogelijkheid. Een voorbeeld van zo’n investeerder is Raoul Pal. Hij omschreef het prijsverloop lang geleden al als “the worlds best chart” en doelt daarmee op de zogeheten wedge die op de prijsgrafiek zichtbaar werd. Dat is een patroon waarin de prijs binnen een steeds nauwere bandbreedte beweegt, totdat hij naar boven of beneden uitbreekt.

In dit geval volgde een uitbraak naar boven. Het gevolg was niet enkel een stijgende prijs, maar ook de terugkeer van positiviteit én activiteit. We noemen enkele omstandigheden die hieraan bijdragen.

Bescherming van kapitaal

Wereldwijd draaien de ‘geldpersen’ van centrale banken overuren om economieën overeind te houden in tijden van (corona)crisis.

Zo onthulde Fed-baas Jerome Powell begin september het Amerikaanse monetaire beleid voor de komende jaren. In het kort: op zoek naar meer inflatie door de rente structureel laag te houden. Daarbij is de bovengrens van 2 procent losgelaten. Anders gezegd, de inflatie mag best daarboven komen als daarmee een periode van lagere inflatie gecompenseerd wordt.

Ook in Europa breekt een periode van monetaire onzekerheid aan. Niet voor niets hield DNB-president Klaas Knot begin september een pleidooi waarin diverse heilige huisjes sneuvelden: Nederland moet meer uitgeven, schulden van Italië en Griekenland moeten worden kwijtgescholden, we moeten meewerken aan een permanent herstelfonds en er moet meer macht aan Brussel gegeven worden. Waarom? Anders redt de euro het niet, zei Knot.

Hoewel er al diverse bazooka’s zijn afgevuurd om de impact van de coronacrisis te dempen, heeft het er alle schijn van dat er aanvullende financiële pakketten nodig zijn om het hoofd boven water te houden. De verwachting is dat de gezondheidscrisis nog tot zeker begin 2021 aanhoudt en de kosten daarvan lopen op. De Engelse centrale bank is de eerste die opnieuw geld de economie inbrengt en vult die injectie aan met de belofte om de rente op een zeer laag niveau vast te zetten (0,1%).

Bank of England to pump £150bn of extra money into the economy while UK interest rates held at 0.1% https://t.co/dQztWodMLC

— BBC News (UK) (@BBCNews) November 5, 2020

Steeds meer (vermogende) mensen en bedrijven zoeken naar manieren om de waarde van hun kapitaal te beschermen tegen de inflatie die men verwacht ten gevolge van deze ingrepen. Er wordt daarom gezocht naar toevluchtsoorden, zogeheten safe haven-assets. Goud is daar het meest bekende voorbeeld van.

Ook bitcoin toont de kenmerken van een veilige belegging, met als kanttekening dat het een veel beperktere track record heeft dan goud. Toch is dat kennelijk geen reden meer om bitcoin als toevluchtsoord te ontlopen, met als meest bekende bewijs daarvan de aankoop van 38.250 BTC – op het moment van schrijven meer dan een half miljard dollar waard – door het beursgenoteerde bedrijf MicroStrategy. “Deze investering weerspiegelt onze overtuiging dat bitcoin een betrouwbaar oppotmiddel is en minder gevoelig is voor waardevermindering op de lange termijn dan het aanhouden van contanten”, schreef de CEO destijds. Met de aankoop heeft het bedrijf een groot deel van de cashreserves ingeruild voor bitcoin.

Niet veel later volgde Square, het bedrijf waar Twitter’s Jack Dorsey aan het roer staat, met een investering van 50 miljoen dollar in bitcoin. Zowel MicroStrategy als Square hebben een leidraad online gezet voor bedrijven die hun voorbeeld willen volgen. De aangetrokken interesse is ook merkbaar onder grote brokers, zoals Grayscale. Alleen al in het derde kwartaal van 2020 groeide hun Bitcoin-fonds met meer dan 700 miljoen dollar in waarde.

In de categorie vermogende individuen gaf hedgefondsmiljardair Paul Tudor Jones in mei dit jaar al een belangrijk signaal af. Ook hij voorziet dat de inflatie flink gaat stijgen en gaf zijn laatste market outlook de passende titel ‘The Great Monetary Inflation’. Hij noemt Bitcoin expliciet als onderdeel van zijn strategie om zijn vermogen daartegen te beschermen.

“Bitcoin – ja, Bitcoin”, schrijft Jones om er geen misverstand over te laten bestaan. “Goed voor een hoog handelsvolume en het voldoet aan alle eigenschappen van een opkomende markt. Ik ben echt geen ‘hard-money’ of crypto-fetisjist. Ik ben geen millennial die in cryptovaluta investeert, maar een babyboomer die de kans wil grijpen om mijn kapitaal te beschermen in steeds veranderende omgevingen.”

Beter toegankelijk

Een bear market is voor bouwers, wordt weleens gezegd. De afgenomen aandacht en activiteit die deze ‘laagtijdagen’ met zich meebrengen, hebben voor bedrijven en ontwikkelaars als voordeel dat ze ongestoord kunnen werken. Bouwen aan nieuwe producten. Gesprekken voeren met toezichthouders. Doorontwikkelen van een protocol. Of het lanceren van nieuwe diensten.

Tussen de vorige all time high van Bitcoin en nu is er flink aan de weg getimmerd. Eind 2019 lanceerde Bakkt, één van de meest langverwachte gebeurtenissen in de cryptowereld ooit. Aan de torenhoge verwachtingen heeft Bakkt nooit kunnen voldoen, maar de lancering vertegenwoordigt óók diverse doorbraken op het gebied van wet- en regelgeving en diensten rond cryptovaluta die voor de institutionele belegger als vanzelfsprekend én noodzakelijk worden beschouwd, zoals de opslag en bewaring (custody) van aangekochte assets. Springen we een paar maanden vooruit, zien we dat er twee cryptobedrijven zijn met een Amerikaanse bankvergunning, Avanti en Kraken.

Blijven we in de context van banken, zien we dat er meer stappen zijn gezet die het bestaan van Bitcoin legitimeren. Zo is vanuit de bankenwaakhond OCC (The Office of the Comptroller of the Currency, onderdeel van het ministerie van Financiën) gemeld dat (groot)banken groen licht hebben om cryptovaluta in bewaring te nemen. De deur staat op een kier om ook diensten daaromheen te lanceren, want “als bewaardienst mag je verder gaan dan enkel passief de ‘keys’ bewaren”, aldus het OCC.

In Nederland is in de tussentijd ook veel gebeurd rond wet- en regelgeving. Denk aan de nieuwe registratieplicht voor cryptobedrijven. Zij moeten zich melden bij De Nederlandsche Bank, het agentschap dat belast is met het toezicht op deze opkomende markt. Hoewel de totstandkoming van de wet niet smetteloos is verlopen en nog steeds allerlei onduidelijkheden bevat, moet na het neerdalen van de stof een speelveld zichtbaar worden waarop bedrijf én consument kunnen floreren. BLOX is het eerste cryptobedrijf voor consumenten dat is toegelaten tot het register.

Ook rond diensten voor consumenten zien we dat bekende namen de sprong in het diepe hebben genomen. Zo hebben Visa en Mastercard gemeld zich klaar te maken voor breder gebruik van cryptovaluta. “We geloven dat digitale valuta het potentieel hebben om de waarde van digitale betalingen uit te breiden naar een groter aantal mensen en plaatsen, en willen de rol die ze spelen in de toekomst van geld helpen vormgeven en ondersteunen”, schrijft Visa. Concurrent Mastercard nam een andere aanvliegroute en kondigde een alliantie aan met het cryptoplatform Wirex.

Recenter kwam ook PayPal over de brug. De betaalgigant volgt concurrenten als Square, Robinhood en Revolut met de lancering van een nieuwe dienst voor het kopen, verkopen en bewaren van cryptovaluta. Dat zet de deur open in de richting van Bitcoin voor meer dan 300 miljoen gebruikers van de dienst, eerst enkel in de Verenigde Staten, maar later ook daarbuiten.

Zo zien we dat de toegang tot Bitcoin over de hele linie, van kleine consument tot vermogensreus en beursgenoteerd bedrijf, toegankelijker is geworden.

Toegenomen schaarste

Je zou het haast vergeten, maar het is nog geen half jaar geleden (11 mei) dat de laatste halving plaatsvond. In één keer is de block subsidy, de bijstand die miners nu nog ontvangen voor het produceren van een nieuw block, door de helft gegaan: van 12,5 btc naar 6,25 btc. De komende 210.000 blocks – een periode van om en nabij 4 jaar – moeten miners het daar mee doen.

Zo’n halving heeft een behoorlijk gevolg voor de dynamiek binnen het Bitcoinnetwerk. Het raakt investeerders en handelaars, spaarders, gebruikers, en miners. Vooral op die laatste partij lag het vergrootglas. Miners verloren immers direct de helft van hun inkomsten, in een periode dat de marges al flinterdun waren en de waarde van 1 bitcoin flink daalde, in maart tot onder de 5.000 dollar. Men verwachtte daarom dat na de halving onder miners koppen zouden gaan rollen, simpelweg omdat een deel van hen niet maar uit de kosten zou komen.

Inmiddels kunnen we concluderen dat Bitcoin ook deze halving weer heeft overleefd. Weer een periode van vier jaar niet gehackt, niet verboden en niet stuk gegaan. Er maken weer meer mensen gebruik van, het is weer veiliger, en er zijn weer meer diensten en beleid op gemaakt. Bitcoins positie op financiële markten is verstevigd, gevestigde bedrijven hebben skin in the game, en het wordt door diverse centrale banken als geldvorm gezien. Iedere dag een beetje sterker.

Het effect van de halving is ook dat bitcoin schaarser is geworden. Het aantal nieuwe bitcoins dat dagelijks door de markt geabsorbeerd moet worden, is gehalveerd. Een uitwerking daarvan kan zijn dat de prijs zich met minder weerstand een weg omhoog baant, aangenomen dat de vraag op z’n minst constant blijft. Op het moment van schrijven is de waarde van bitcoin ten opzichte van de halving met meer dan 60 procent gestegen.

Hoe verder?

We weten nu wat van de samenstelling van de drijvende krachten achter de prijsstijging. Een mix van macro-economische omstandigheden, legitimerende ontwikkelingen en een afgenomen aanbod van een asset met eigenschappen waar niemand de baas over is. Dat laatste is wat Bitcoin uniek maakt. Het is open, neutraal, censuurbestendig, heeft geen last van grenzen tussen landen en is door iedereen te controleren. Een digitaal geldsysteem met onvervalsbare schaarste.

Wat we nu zien is dat Bitcoin steeds breder geaccepteerd wordt als waardige store of value, een oppotmiddel. Daar heeft de munt het imago van ‘digitaal goud’ aan te danken. En ruilen en rekenen, de andere twee functies van geld? Op dat terrein heeft de munt nog een lange weg te gaan, niet alleen omdat het nu veel aantrekkelijker is om ze te bewaren dan om ze uit te geven, maar ook omdat er nog talloze technologische en maatschappelijke drempels te nemen zijn.

Enfin, je zou kunnen zeggen dat Bitcoin klaar is met het begin en nog een heel leven voor zich heeft. Als alle puzzelstukken op de juiste plek vallen, impliceert dat ook dat de waarde ervan als geldsysteem toeneemt. Maar die toekomst is verre van in steen gebeiteld. Er zijn allerlei manieren waarop het mis kan gaan. Hou er in ieder geval rekening mee dat het een traject is van vallen en – als het meezit – weer opstaan. Het zal niet de eerste keer zijn dat grote prijsstijging gevolgd wordt door een net zo snelle, of nog snellere, prijsdaling.

Maar tot die tijd is het voor diverse handelaars en investeerders een uitzonderlijke handelsdag: het is alweer even geleden dat de waarde van bitcoin op één dag met 1.000 dollar steeg. En de laatste keer dat de grens van 15.000 dollar werd doorbroken? Dat was begin 2018, slechts enkele weken na het hoogtepunt, net onder de 20.000 dollar.