Helft koerswinst van bitcoin in 2020 is eigenlijk daling van de dollar

In dit artikel zoeken we uit hoeveel van de stijging van bitcoin dit jaar slechts nominaal is (het getal ging omhoog) en hoeveel ook reëel (het is meer waard geworden). Eerst duiken we in de betekenis van nominaal, reëel, koopkracht en inflatie. Daarna vergelijken we verschillende assets met bitcoin. Tot slot volgt een conclusie.

I wanna be a billionaire

Wie wil er nou geen miljonair zijn? In 1894 waren er 402 mensen met meer dan een miljoen gulden. Met een miljoen behoorde je bij de absolute top, de elite van die dagen. In de loop der jaren verloor het miljoen iets van z'n glans, maar in 1960 was je als één van de 3700 miljonairs nog steeds een bijzonderheid.

Via 23.000 miljonairs in 1980 via 40.000 miljonairs in 1990 naar 114.000 in 1995 naar het eurotijdperk. Daar daalt het aantal miljonairs door de wisselkoers van 2,2 gulden per euro van 300.000 naar 70.000. Intussen zijn er weer ruim 200.000 miljonairs. Een stuk minder zeldzaam dan in 1894 dus.

Wel zijn er nu 37 miljardairs in Nederland.

Natuurlijk is Nederland in 125 jaar welvarender geworden. Maar je voelt waarschijnlijk al aan dat er meer aan de hand is. In 1894 kostte een biertje 0,02 euro en een brood 0,06 euro. In 2018 was dat respectievelijk 1,48 en 1,16 euro.

Van een miljoen gulden kon je in 1894 zo'n 20 miljoen biertjes kopen. Van een miljoen euro in 2018 nog een kleine 700.000.

Nominaal en reëel

De schets over de miljonairs laat zien dat het getal zelf niet zoveel zegt. Je hebt geen bal aan een miljoen euro als een biertje een ton kost. Het aantal guldens, euro's of bitcoins dat je bezit krijgt pas betekenis als je weet wat je ervoor kunt kopen.

Het bedrag dat je bezit is je nominale vermogen. De hoeveelheid spullen die je ervoor kunt komen is je reële vermogen.

Het is daarom niet zo interessant hoeveel rente je krijgt (nominaal). Belangrijker is het verschil is tussen de rente en de inflatie (reëel).

Ik heb liever een rente van -2% bij een inflatie van -5% (reëel rendement 3%) dan een rente van 10% bij een inflatie van 12% (reëel rendement -2%).

De koers van bitcoin is dit jaar gestegen van $7200 naar $12.000. Dat klinkt mooi, maar is dat alleen nominale of ook reële winst?

Inflatie

In onze analyses gebruiken we altijd de bitcoinkoers in dollars, omdat dat de koers is waar de meeste mensen naar kijken. Zeker voor technische analyse is dat belangrijk, omdat je naar dezelfde grafiek wilt kijken als de rest.

We spraken al eerder (hier en hier) over het verschil tussen bitcoin in dollars en bitcoin in euro's, omdat dat voor ons Nederlanders belangrijk is als we bitcoin willen verkopen.

Vandaag gaan we proberen om nog een stap verder te gaan. Het liefst zouden we willen weten welk deel van bitcoins nominale koersstijging ook reëel rendement is. Anders gezegd, welk deel heeft te maken met het zwakker worden van fiatgeld, en welk deel met het sterker worden van bitcoin zelf?

Voor de hand ligt om naar de prijsinflatie te kijken. Maar daar lopen we tegen een paar problemen aan.

Ten eerste kan het een tijdje duren voordat prijzen gaan stijgen. Producenten hebben al ingekocht, lonen blijven nog gelijk, supermarkten willen concurrerend blijven.

Ten tweede is een inflatiemandje zoals de consumentenprijsindex (CPI) van het CBS niet helemaal eerlijk. Het mandje met producten die daarvoor worden bekeken wordt jaarlijks aangepast aan het bestedingspatroon van de consument, en aan veranderde eigenschappen van producten. Als een consument geen champagne meer drinkt maar appelsap, omdat het de champagne niet meer kan betalen, dan gaat de een uit het mandje, en de ander erin. Lees ook ons artikel over de Donald Duck index.

Ten derde zou het kunnen zijn dat je geen prijsinflatie waarneemt, terwijl de munt wel minder waard wordt. Dat betekent dat de consumentenprijzen lager zouden zijn geworden als de munt stabiel was geweest: deflatie.

Daarom zoeken we andere signalen die ons iets kunnen vertellen over welk deel van de nominale koerswinst (het getal 7200 dollar naar het getal 12.000 dollar) we ook echt kunnen toeschrijven aan het waardevoller worden van bitcoin.

Om de getallen te laten aansluiten bij de grafieken rekenen we met $11.600, ongeveer de koers toen ik de kaartjes maakte.

Bitcoin vs DXY

Laten we eerst eens kijken naar de koers van bitcoin in dollars, als we die compenseren voor de US Dollar Index (DXY), die de verhouding tussen de dollar en een mandje andere valuta in kaart brengt.

Als je kijkt op de schaal van jaren (1 januari 2018 = 100%) dan blijven de lijnen dicht bij elkaar. Dat betekent dat de dollar niet heel veel sterker of zwakker wordt dan de andere fiatmunten. Als je kijkt naar de laatste maanden dan zie je de dollar relatief wat zwakker worden. Maar omdat fiatgeld eigenlijk een wedstrijdje gelddrukken is, is te verwachten dat de dollar ook weer een keer sterker wordt dan euro, pond, yen.

Je zou voorzichtig kunnen zeggen dat van de stijging van $7200 naar $11.600 ongeveer $800 komt door een zwakkere dollar ten opzichte van andere fiatmunten.

Bitcoin vs goud

Goud is vermoedelijk de oudste benchmark voor de waardevastheid van andere zaken. Al millennia wordt het wereldwijd gebruikt als store of value.

Laten we daarom beginnen met het uitdrukken van bitcoin in goud. Hoeveel ounces gold krijg je voor een bitcoin? Hieronder zie je die grafiek vanaf 2017. Goud is zo'n 60% in waarde gestegen, met name in de laatste 12 maanden, waardoor je nu nog 2,5x zo weinig goud voor je bitcoin krijgt als eind 2017. Terwijl de nominale koers ruim over de helft is!

Dat gaan we vertalen naar dollars, om het verschil zichtbaar te maken. Als je kijkt op de schaal van jaren, dan zie je dat de bitcoinkoers in dollars (paars) en de bitcoinkoers in voor goud gecompenseerde dollars (blauw) dicht bij elkaar blijven, tot half 2019. Als we 1 januari 2018 als startpunt nemen, dan zou de bitcoinkoers nu niet $11.600 zijn, maar $7800.

Om te zien hoeveel van de de stijging van dit jaar door bitcoin zelf komt, moeten we kijken naar de kaart vanaf 1 januari 2020. Gecompenseerd voor de stijging in goudprijs, zou bitcoin nu $9100 zijn in plaats van $11.600.

Van de stijging van $7200 naar $11.600 komt dus ongeveer $2500 door koopkrachtverlies van de dollar (= stijging van goud) en $1900 door bitcoin zelf.

Bitcoin vs. NASDAQ

De NASDAQ is de grootste Amerikaanse technologie-index, waarin de aandelen van grote technologiebedrijven zijn opgenomen, zoals Apple, Google en Tesla. Bedrijven zijn een interessante maatstaf voor inflatie, omdat hun waarde samenhangt met wat ze produceren, en dat gebeurt in reële termen (broodjes, auto's, smart phones).

Eind 2017 konden we nog 3x het NASDAQ-mandje kopen met een bitcoin, en nu nog maar 1x. Terwijl de koers van bitcoin intussen meer dan de helft is van toen.

Om te zien hoeveel van de stijging tussen 1 januari 2018 en nu komt door bitcoin zelf, en hoeveel is toe te schrijven aan koopkrachtverlies, rekenen we de bitcoinkoers om aan de hand van het aantal keer NASDAQ dat je kunt kopen. De koers zou nu niet $11.600 zijn, maar $6400, iets meer dan de helft.

Om te zien hoeveel van de de stijging van dit jaar door bitcoin zelf komt, moeten we kijken naar de kaart vanaf 1 januari 2020. Gecompenseerd voor de stijging in de NASDAQ-koers, zou bitcoin nu $8800 zijn in plaats van $11.600.

Van de stijging van $7200 naar $11.600 komt dus ongeveer $2800 door koopkrachtverlies van de dollar (= stijging van NASDAQ) en $1600 door bitcoin zelf.

Bitcoin vs. M2 geldhoeveelheid

De M2 money stock, zoals de Federal Reserve Bank of St. Louis die meet, laat zien hoeveel geld er in omloop is, inclusief geld op bankrekeningen. Er zijn nog (veel) meer geldhoeveelheden, maar de M2 wordt het meest gebruikt als indicator voor inflatie.

We kijken eerst naar de afgelopen 3 jaar, waar we 1 januari 2018 als startpunt nemen. De geldhoeveelheid groeit eerst gestaag en vanaf het begin van de coronacrisis snel. Als je de bitcoinkoers zou uitdrukken in het aantal dollars dat er begin 2018 was, zou de koers $8730 zijn, in plaats van $11.600.

We doen hetzelfde voor 2020. Als je de bitcoinkoers zou uitdrukken in het aantal dollars dat er begin 2020 was, zou de koers nu $9700 zijn, in plaats van $11.600.

Van de stijging van $7200 naar $11.600 komt dus ongeveer $1900 door (toekomstig) koopkrachtverlies van de dollar (= stijging van M2) en $2500 door bitcoin zelf.

Conclusie

Nog even alle resultaten op een rijtje.

Een aantal voorzichtige conclusies:

1. De nominale groei van bitcoin is dit jaar $4400, van $7200 naar $11.600. Dat is 61%.
   
   
2. Een schatting van de reële groei is dit jaar $2000, het gemiddelde van $1600, $1900 en $2500. Dat is 28%.
   
   
3. Meer dan de helft van de nominale groei van bitcoin zou bestaan uit het zwakker worden van de dollar, voor een deel ten opzichte van andere munten (33%) maar vooral ten opzichte van harde bezittingen.

Een grote waarschuwing is op z'n plek. Dit is geen doorwrochte studie. Om preciezere uitspraken te doen zou je meerdere periodes moeten vergelijken en er meerdere assets bij moeten betrekken. Op 

Deze verkenning is wel nuttig om:

1. In beeld te brengen dat er verschil is tussen nominalel en reële groei.
   
   
2. Te laten zien dat dit verschil niet verwaarloosbaar is in het geval van bitcoin.
   
   
3. Een onderbouwde schatting te doen van de omvang van dit verschil, namelijk ongeveer de helft (36%-57%).

Anders gezegd: je hebt geen bal aan een bitcoinkoers van $1 miljoen als je er net een paar schoenen voor kunt kopen!