Nieuw model toont de impact van het coronavirus op Nederland

De missie van LekkerCryptisch is het begrijpelijk maken van complexe onderwerpen zoals de wereldeconomie, het financiële systeem, en technologische ontwikkelingen. Wij willen het signaal tevoorschijn halen uit de ruis.

De verspreiding van het coronavirus is ook een complex vraagstuk. Die wordt gedreven door eigenschappen van het virus die we nog niet volledig kennen, en door eigenschappen van het netwerk van mensen waarin het zich verspreidt.

Wij merkten op dat er veel onbegrip is over drie zaken:

1. De dynamiek van complexe systemen, waar je op individueel niveau heel andere dingen ziet dan op collectief niveau. Zo moet het individu overreageren om voor het systeem tot een gepaste reactie te komen.
   
   
2. De wetenschap van het beslissen onder onzekerheid. We zijn opgeleid en gewend om te beslissen nadat we alle data hebben gezien. Nu hebben we maar een deel van de data, we hebben troebel zicht. En dat vereist bijvoorbeeld dat je geen gokje waagt als je catastrofes nog niet hebt uitgesloten.
   
   
3. De niet-intuïtieve en overweldigende snelheid van exponentiële groei, en de grote impact die de vertraging heeft waarmee maatregelen effect hebben.

Over die eerste twee hebben we een aantal artikelen geschreven:

• Op 24 februari: Coronavirus komt dichterbij, dit is wat de overheid zou moeten doen
• Op 10 maart: Coronavirus, het systeem en het individu
• Op 15 maart: Nederlandse corona-strategie op een kruispunt
• Op 16 maart: Ruttische roulette

Een overzicht van alle artikelen over het coronavirus, bijvoorbeeld ook over de economisch impact, vind je hier.

De toekomst zichtbaar maken

We merkten dat in de loop der tijd steeds meer mensen bewust werden van het verschil tussen individu en systeem, en de noodzaak om te handelen om te voorkomen dat het zorgsysteem overbelast raakt: flatten the curve en raise the bar.

Maar de ernst van de situatie wordt nog steeds onderschat. Dat maken we op uit wat mensen zeggen, maar meer nog uit wat ze doen.

Op donderdag 18 maart zei de NCIV dat er 575 plekken zijn op de intensive care, en dat dit kan worden opgeschaald naar 1500, als we tenminste nog 500 beademingsapparaten vinden.

Dit is volstrekt onvoldoende als de groei gelijk blijft, dat wil zeggen elke 4 dagen een verdubbeling van het aantal besmettingen, mensen met milde klachten, ernstig zieken, intensive care patiënten, en doden.

Want dat is de dynamiek:

• Op dag 1 worden 1000 mensen besmet.
• Op dag 6 worden 200 mensen ziek.
• Op dag 12 moeten 18 mensen naar het ziekenhuis.
• Op dan 15 moeten 5 mensen naar de intensive care.
• En in totaal overlijden van deze groep ook zo'n 5 mensen, waarvan 1 op de IC, en die heeft daar dan gemiddeld 14 dagen gelegen.

Dat betekent dus dat als je de verspreiding nu volledig zou stoppen, bijvoorbeeld doordat iedereen in een hutje op de hei gaat zitten, dan blijft het aantal mensen dat naar de intensive care moet nog 14 dagen groeien met de originele groeisnelheid.

Eergisteren kwamen er 56 nieuwe mensen bij op de IC. Over twee weken zijn dat er met de huidige groei 16x zoveel, bijna 900 nieuwe IC-patienten per dag. En die liggen er dan gemiddeld twee weken.

De druk op het zorgsysteem ligt op dit moment al voor de komende twee weken vast. Elke verandering in gedrag en regels hebben op z'n vroegst daarna pas effect!

Je zou kunnen zeggen dat verandering in regels en gedrag, net als de besmetting met het virus, een incubatietijd heeft, maar dan van zo'n twee weken. Regeren is in dit geval dus weken vooruitzien. Weken waarin alle verschijnselen zich maar blijven verdubbelen, en tientallen tot zelfs honderden keren uitvergroot worden.

Over het model

Het is onmogelijk om een kloppend model te maken, enerzijds door de complexiteit van het systeem, anderzijds door gebrek aan data.

Ons model is er niet om exacte aantallen te voorspellen, maar om een beeld te geven van oorzaak en gevolg, van de richting van de beweging, van het palet aan mogelijke scenario's.

Eén van die scenario's, en naar ons idee het meest waarschijnlijke scenario, is dat de groei van het aantal zieken nog een tijd door blijft stijgen, en dat de IC-capaciteit onvoldoende is, dat een groot aantal mensen uiteindelijk komt te overlijden.

We hebben dit niet gemaakt om mensen bang te maken voor een fictief scenario, maar om ze voor te bereiden op een realistisch scenario. 

Misschien is de belangrijkste boodschap van ons model dat een catastrofe een realistische mogelijkheid is. Geen zekerheid, we don't deal in certainties. Maar een goede mogelijkheid, en alleen al daarom zou je uit voorzorg nu extreem moeten reageren. Dat is de ethische keuze.

Die voorzorg zijn we verplicht aan de vele hulpverleners in de zorg en de oudere en kwetsbare mensen in ons land die als eerste het onderspit delven.

Het model kun je hier zien, en in dit artikel lichten we de werking van het model, de aannames, de parameters en de bronnen verder toe.

De impact op Nederland

Door de exponentiële groei verdubbelt het aantal besmettingen, zieken en doden momenteel zo'n beetje elke 3-4 dagen. Elke week keer 4, en elke twee weken keer 16.

Het model laat zien tot welke getallen dit zou kunnen leiden:

1. Een piek in het aantal nieuwe besmettingen op 30 maart, een piek in het aantal opnames in ziekenhuizen op 10 april en een piek in het aantal nieuwe doden op 18 april.
   
   
2. Een totale zorgdruk van zo'n 21.000 intensive care patiënten op 16 april.

Deze getallen worden lager als blijkt dat de maatregelen die de afgelopen weken zijn ingesteld een groter effect hebben dan wij inschatten.

Of als er nieuwe maatregelen genomen worden. Een onmiddellijke lockdown waarbij de connectiviteit tot vrijwel nul wordt teruggebracht zou het totaal aantal patiënten op de intensive care enorm verlagen.

Zo'n extreme beperking van beweging is praktisch moeilijk haalbaar, maar tijdelijk strenge maatregelen zouden verstandig zijn. Daarmee kunnen we, zoals we in dit artikel al aanbevolen:

• De testcapaciteit sterk vergroten
• De zorgcapaciteit sterk vergroten
• Meer te weten komen over de bij-effecten

Na twee weken wordt het effect hiervan zichtbaar in de ziekenhuizen, en weten we voldoende over het vervolg.

Tot slot

We willen afsluiten met een woord aan de vele trouwe lezers van lekkercryptisch.nl.

We realiseren ons dat jullie ons volgen voor artikelen op het snijvlak van technologie en economie, en dan in het bijzonder cryptovaluta en blockchain. De corona-pandemie lijkt misschien een vreemde eend in de bijt.

Wij denken dat goed past. Ten eerste door de enorme impact die het heeft op de wereldeconomie en het financiële systeem. Ten tweede door de parallellen tussen het complexe systeem van de epidemie en het complexe systeem van de economie, de financiële markten en het ecosysteem van bitcoin.

Maar misschien is de belangrijkste reden nog wel de maatschappelijke verantwoordelijkheid die we voelen om het signaal te tonen in de ruis van het coronavirus.

We hopen hartgrondig dat er heel spoedig weinig meer te schrijven valt, simpelweg omdat de epidemie achter ons ligt, en men het normale ritme van het leven weer kan oppakken.

Als je vragen of suggesties hebt, laat het ons weten op Telegram of Twitter. We zijn ook persoonlijk te volgen en bevragen op Twitter, hier Bert en hier Peter.

👉 De resultaten van ons model staan hier.