‘Ons geld is zomaar gebruikt om mee te stemmen’

Stemmen via afgevaardigden

Stel je eens voor dat je in een samenleving leeft waarin je op verkiezingen stemt met je geld. Hoe meer je hebt, hoe groter je invloed. Alles lijkt koek en ei, totdat naar buiten komt dat een groep banken met het geld van alle rekeninghouders de verkiezingen heeft beïnvloed. Feitelijk hebben ze samen de uitkomst ervan bepaald. In de verte hoor je alleen nog iemand ‘not your keys, not your votes!’ roepen, en het leven gaat rustig verder, zij het met een flinke deuk in je vertrouwen.

Het klinkt als een onwaarschijnlijk scenario, maar het is in versimpelde vorm wat er rondom Steem is gebeurd.

Steem is een op content en social media gericht blockchainnetwerk. De munt STEEM (totale waarde van ~70 miljoen dollar) heeft daarop diverse functies, als brandstof, beloningsmethode, en in het beheer van het netwerk.

De manier waarop Steem consensus bereikt, verloopt anders dan bij Bitcoin. Er wordt gebruik gemaakt van Delegated Proof of Stake (DPoS), een stemsysteem waar stemgerechtigden zich laten vertegenwoordigen door een afgevaardigde. In de context van Steem wordt zo’n afgevaardigde een ‘witness’ genoemd. Hoe groter het fortuin dat de afgevaardigde vertegenwoordigt, hoe zwaarder z’n stem weegt in besluitvormingsprocessen, waaronder het valideren van blocks of het doorvoeren van protocolwijzigingen.

Daniel Larimer, de naam achter Bitshares, wordt gezien als de uitvinder van DPoS (2014). Diverse projecten hebben het in gebruik genomen, waaronder Steem, Ark, en Lisk. Door hen wordt het als betere versie van Proof of Stake (PoS) gezien, omdat de mogelijkheid om weggestemd te worden een afgevaardigde motiveert om in het belang van het geheel te handelen.

TRON koopt Steemit

Steemit is een blogplatform dat draait op en vernoemd is naar Steem. De twee zijn niet hetzelfde. Steemit is een toepassing op Steem, en Steem is een applicatieplatform dat open staat voor meer dan één toepassing.

Toch worden de twee vaak op een hoop gegooid. Dat heeft twee redenen: de namen lijken op elkaar en het bedrijf Steemit Inc. heeft een grote hoeveelheid STEEM-tokens in bezit. Daar zit een discutabele geschiedenis achter.

De eerste maand van Steem’s bestaan werd gebruikt om het netwerk op te starten en diende als overgangsfase van Proof of Work naar het nu gebruikte Proof of Stake (PoS). In die maand zijn veel munten in omloop gekomen, waarvan een aanzienlijk deel naar de portemonnee van het bedrijf achter Steemit is gestroomd. Daar zit ook direct het dwarsverband tussen de twee: Steem en Steemit is het werk van dezelfde mensen.

In 2017 heeft Steem Inc. de belofte gedaan hun invloed, toentertijd uitgedrukt als ‘meer dan 40% van het geheel’, te gaan decentraliseren. Die gentleman’s agreement was het enige dat tussen de community en een vrijwel volledig centraal bestuurde blockchain stond. Tot dusver heeft het bedrijf zich aan het ‘sociale contract’ gehouden.

We springen naar februari 2020. Justin Sun kondigt aan dat TRON het bedrijf Steemit Inc. heeft overgenomen, en daarmee ook de invloed die het bedrijf op Steem kan uitoefenen. De vorige eigenaar van Steemit werd op z’n blauwe ogen geloofd, maar Sun heeft volgens de Steem-community een minder betrouwbare reputatie.

De gebeurtenissen die volgen leiden tot een heuse door Sun georganiseerde staatsgreep.

Justin Sun weggestemd

Op 23 februari is softfork 0.22.2 aan de wereld bekendgemaakt. Afgevaardigden, ontwikkelaars en andere stakeholders zijn van mening dat het beter is om de invloed van Justin Sun (cq. TRON) tijdelijk te dempen. Na deze verandering verliezen de munten van Steemit simpelweg hun stemrecht. ‘Het kan eenvoudig weer teruggedraaid worden en zo weten we zeker dat onze gentleman’s agreement niet verbroken kan worden’, is de strekking ervan.

De munten van Steemit wordt door hen een ‘ninja-mined stake’ genoemd, een referentie naar de manier waarop ze verkregen zijn: snel en (waarschijnlijk zo bedoeld) onopvallend. Vanzelfsprekend is dit een terugkerend onderwerp en de overname door TRON is voor de softforkers een ideaal moment om het nog eens op de agenda te zetten: ‘die invloed is ongewenst’.

Staatsgreep

Begin maart is gebeurd waar men bang voor was: een bokkesprong van Justin Sun. In een blogpost wordt een nieuw regime aangekondigd: “de komende vier tot zes weken gebruikt het Steemit-team haar stemrecht om de orde in de community te herstellen”, aldus de ‘open brief’ aan mensen die zich om Steem bekommeren.

Het nieuws moet even landen. Het stemrecht was Sun en consorten toch juist afgenomen?

Dat klopt, en om dat voorval terug te draaien heeft Sun – ironisch genoeg – toegang nodig tot een grote hoeveelheid STEEM-tokens. Alleen daarmee kan hij afgevaardigden in het bestuur krijgen die doen wat hij wil. Wat blijkt: diverse exchanges hebben meegewerkt aan een door Sun georganiseerde coup, waaronder Binance, Huobi en Poloniex. Het is aannemelijk dat een groot deel van de tokens die zijn ingezet van exchange-gebruikers zijn.

De groep vertegenwoordigers verantwoordelijk voor het nieuwe beleid is vrijwel uit het niets ontstaan. Opvallend is de discrepantie tussen de invloed die de groep kan uitoefenen en het aantal gebruikers dat hen daadwerkelijk in die positie wil zien.

Enfin, het is Justin Sun gelukt om zichzelf terug in het zadel te hijsen, maar niet zonder het vergrootglas op hemzelf te richten. Wil je, voordat we daarop ingaan, meer weten over de manier waarop deze ‘takeover’ is uitgevoerd? Bekijk dan deze video:

Excuses van Binance

In de media is het hele debacle breed uitgemeten, met in het bijzonder de drama die is ontstaan door de actie van Justin Sun. “Het is alsof de rijke mannen samen even laten zien wie de baas is”, vertelt Nederlander Roeland Lanparty (pseudoniem) in gesprek met CoinDesk. “Het is juist een blockchain van de mensen, een sociale chain.”

Binance, één van de betrokken partijen, heeft inmiddels via CEO Changpeng Zhao (CZ) excuses aangeboden en hun aandeel in het stemrecht van de groep teruggetrokken:

Done, unvoted. 1 oversight on my part. Miscommunication/upgrade rubber stamp. 2 @binance have no interest in chain governance. We stay neutral. 3 will continue to support regular upgrades/hard forks.#onwards https://t.co/RQFlul9FTz

— CZ Binance 🔶🔶🔶 (@cz_binance) March 3, 2020

Sun zelf gooit het over een andere boeg en stelt dat de afgevaardigden die hem zijn stemrecht ontnomen hebben “hackers zijn met kwade intenties”. “Mijn advocaten zeggen er zeker van te zijn dat het om criminele activiteit gaat”, aldus Sun over de reden waarom hij zijn vrienden met invloed om hulp heeft gevraagd.

Sun’s medewerkers lijken niet helemaal achter hem te staan. Diverse mensen zijn bij Steemit weggegaan, waaronder @vandeberg (blockchain developer), @gerbino (blockchain developer), @roadscape (productontwikkelaar) en @andrarchy (hoofd communicatie).

Ook vanuit Huobi verschijnt een memo. Volgens de exchange zou het om “bescherming gaan tegen een aanval”, maar was het “altijd de bedoeling om het stemrecht weer terug te geven aan de community”. Huobi’s stemkracht is inmiddels teruggetrokken met het bericht dat ze “altijd achter de beslissingen van hun gebruikers staan”.

Excuses of niet, het kwaad is al geschied. Na de ingreep van Sun zijn alle tokens van Steemit ontgrendeld en naar exchange-accounts verplaatst. Daar kunnen de tokens verzilverd worden of extra gewicht toevoegen aan de al (veel te) grote invloed van TRON op Steem. Je begrijpt nu ook waarom veel mensen de excuses van CZ en Huobi weinig waard vinden.

Geleerde lessen

Wellicht vraag je je af waarom we hier zo’n uitgebreid stuk over hebben geschreven. Waarom is dit waardig om over te schrijven?

De belangrijkste reden is dat het verhaal de kwetsbaarheid van een consensusmethode als DPoS aantoont. Daarnaast zijn er interessante lessen te trekken, waaronder:

• Exchanges zijn een risico voor de decentraliteit van cryptovaluta, zéker als het geld meerdere functies heeft zoals bij DPoS het geval is. Dan geldt naast ‘not your keys, not your coins’ ook het adagium ‘not your keys, not your votes’.
  
  
• Het idee dat individuen of organisaties ‘samenzweren’ om veranderingen door te voeren, ook tegen de wil in van de meerderheid, blijkt reëel en uitvoerbaar.
  
  
• Er is een grote afhankelijkheid tussen de mate van betrokkenheid van mensen en de effectiviteit van op stemrecht gebaseerde consensusprotocollen. 

Gelden deze lessen dan ook voor alle andere projecten en munten die gebaseerd zijn op DPoS of een andere smaak van Proof of Stake? Niet één op één, want de ontstane problemen zijn deels gekoppeld aan implementatiekeuzes van Steem. Zo is het niet altijd het geval dat deelnemers kunnen stemmen over protocolwijzigingen, meldt ook Vitalik Buterin:

Coin voting != PoS. In PoS validator's just verify blocks, they are not voting on decisions. Using PoW to vote on decisions would be even more of a disaster than using coin voting.

— vitalik.eth (@VitalikButerin) March 2, 2020

Vooralsnog is het onduidelijk hoe Steem en Steemit verder gaan. Het ecosysteem is nu in twee kampen verdeeld: TRON versus ‘de community’, met ogenschijnlijk de meeste mensen in het laatstgenoemde kamp. Voor hen breekt nu een tijd van actievoeren, organiseren, en doorbijten aan onder de noemer #SteemIsNotTron.