Lagarde: ECB heeft weinig opties over om economie overeind te houden

Mogelijkheden ‘significant’ beperkt

In een toespraak gericht aan het Europees Parlement ventileert Christine Lagarde een duidelijke waarschuwing. Na meer dan 10 jaar lang stoeien met een kwakkelende economie zijn er weinig opties over om de economie nog te stimuleren. Het belangrijkste gereedschap is al gebruikt, en de kist is vrijwel leeg.

Volgens Lagarde zijn de rentestanden door ‘gewijzigde economische trends’ en ‘gevolgen van de financiële crisis’ flink omlaag geduwd. Ondanks de lage rente lukt het maar niet om de inflatie op peil te krijgen. “Het gevolg is dat centrale banken significant beperkt zijn om het monetaire beleid nog verder te versoepelen”, aldus Lagarde.

Per saldo is de situatie als volgt:

1. De centrale bank heeft de belangrijkste maatregelen ingezet.
2. Die maatregelen hebben beperkt effect.
3. En nationaal en internationaal zijn er “aanhoudende gevaren voor de economie”.

Een voorbeeld van een gebeurtenis waarmee economieën wereldwijd een deuk kunnen oplopen is de uitbraak van het coronavirus. Tot dusver zijn vooral Chinese fabrieken de dupe, maar het is niet uitgesloten dat het effect daarvan uiteindelijk ook tot ver buiten China te voelen is.

En wat te denken van een onverwacht bericht vanuit Duitsland, slechts luttele uren voor de toespraak van Lagarde? Wederom krijgt de grootste economie van Europa een tik, met de snelste daling van industriële orders in meer dan tien jaar tijd.

Negatieve bijeffecten

Opvallend is dat Lagarde haar waarschuwing verpakt in stelligere bewoordingen dan tot dusver het geval is geweest. Mogelijk wil ze daarmee de druk op regeringen opvoeren om de centrale bank een helpende hand te bieden om de economie draaiende te houden. Daar heeft Lagarde de afgelopen maanden meerdere keren toe opgeroepen, ook in de richting van Nederland en Duitsland.

Daarnaast legt Lagarde vrij expliciet het vergrootglas op de negatieve bijeffecten van het huidige (te) ruime monetaire beleid van de ECB. Eind december sprak ECB’s vicepresident Luis de Guindos zich daar ook al over uit: “de bijwerkingen van het huidige beleid worden steeds sterker zichtbaar”.

Concreet gaat het bijvoorbeeld om prijzen van aandelen, obligaties, en huizen die tot onhoudbare niveau’s worden opgedreven. Banken die in de knel komen te zitten. En Europeanen die in hun koopkracht weinig van de verruiming terugzien. Ook De Guindos wijst naar lokale regeringen: “fiscale maatregelen zouden nu een veel grotere impact hebben dan anders het geval is”.

Al met al spreekt de ECB steeds explicieter over de kwetsbaarheid van de Europese economie. Tot dusver heeft het zich weerbarstig getoond, maar er zijn talloze bananenschillen waarover het kan uitglijden.