Centrale banken onderzoeken samen zin en onzin van digitaal centralebankgeld

Pronkstuk van de BIS

Met een uiterst kort persbericht werd dinsdag onthuld dat zes grote centrale banken de handen ineen slaan. Het thema: central bank digital currencies, kortweg CBDC. Dat digitaal centralebankgeld de gemoederen bezighoudt is al lang evident. Toch is deze bekendmaking in de media breed uitgemeten. Gaat het dan om een grote doorbraak?

Niet echt.

De drijvende kracht achter de werkgroep is de Bank for International Settlements (BIS), wereldwijd beschouwd als de moeder der centrale banken. In de zomer van 2019 heeft de BIS een innovatiehub voor centrale banken opgezet en probeert sindsdien diverse initiatieven van de grond te krijgen. Als verbinder van centrale banken vanzelfsprekend met als doel om meerdere instellingen aan tafel te krijgen.

Het mag dan ook geen verrassing heten dat Benoît Cœuré, hoofd van de innovatiehub, voorzitter is van deze nieuwe CBDC-werkgroep. In totaal heeft hij drie zogeheten ‘Hub Centres’ opgestart; in Hongkong, Singapore, en Zwitserland. In Zwitserland ligt de focus op digitale assets, tokens, en ook CBDC’s.

Van zes centrale banken die al bezig waren met onderzoek naar een CBDC is bekend dat ze iemand ter beschikking stellen aan het samenwerkingsverband: Canada, Engeland, Japan, Zweden, Zwitserland, en de ECB.

Angst de boot te missen

Centraal bankiers zijn wakkergeschud door Facebook’s initiatief een eigen valuta te introduceren. Libra als wereldwijde wekker. Het heeft geleid tot een gevoel de boot te missen, met ferme stellingnames tot gevolg.

“We kunnen het ons niet veroorloven om deze veranderingen vanaf de zijlijn te zien gebeuren”, sprak de baas van de Franse centrale bank begin december uit. En “de opkomst van cryptovaluta – met stablecoins in het bijzonder — heeft belangrijke vragen voor centrale banken opgeworpen”, schrijft Lael Brainard van de Fed. Tijd voor actie dus.

In de loop van 2019 is onderzoek naar digitale valuta vanuit centrale banken in een stroomversnelling geraakt. Het produceren van onderzoeksrapporten kan je wel aan hen overlaten. Van macroeconomische invloed, via de risico’s voor commerciële banken, naar de impact op regulering, tot de mogelijkheid voor het optuigen van één Europees of zelfs wereldwijd betaalsysteem.

In dat circuit van centraal bankiers werd al samengewerkt, bijvoorbeeld door te itereren op onderzoek dat een ander heeft gedaan. De recente oprichting van de werkgroep waarin zes centrale banken de koppen bij elkaar steken is een formalisatie daarvan.

Concretiseren van ideeën

Vanuit de BIS, ECB, en andere centrale banken wordt een indrukwekkende hoeveelheid onderzoeksmateriaal geproduceerd. Daaruit blijkt dat opkomende technologieën serieus genomen worden en dat men er een stuk dieper in zit dan weleens wordt gesuggereerd.

Maar het is wel vanuit het perspectief van centraal bankiers en vanuit een Keynesiaanse context. De betekenis die centraal bankiers aan een ‘digitale valuta’ geven, is niet te vergelijken met het perspectief dat Bitcoiners hebben op geld. Waar veel media spreken over ‘een gezamenlijke zoektocht naar cryptovaluta’, is het beter te omschrijven als een zoektocht naar verruimde monetaire beleidsmogelijkheden die centrale banken in handen kunnen krijgen met de introductie van dit type centralebankgeld.

Precies over die mogelijkheden gaat ook deze nieuwe werkgroep praten: “we gaan gebruiksscenario’s opstellen die dieper ingaan op de toepasbaarheid van zo’n Central Bank Digital Currency”, aldus de BIS. Het gaat hierbij om het concretiseren en analyseren van economische, functionele, en technische keuzes.

Of al die mogelijkheden uiteindelijk ook door burgers als wenselijk ervaren gaan worden? Dat is afwachten: zo kwam de ECB recent met een verkenning van een CDBC die... sparen ontmoedigt?!