De Bitcoin-difficulty is gedaald, is dat een probleem?

Het is misschien wel de geniaalste uitvinding van Bitcoin: de periodieke aanpassing van de hoeveelheid werk die geleverd moet worden voor het volgende block, de difficulty.

Elke 2016 blocks, ongeveer 14 dagen, wordt de difficulty op vooraf bepaalde wijze opnieuw vastgesteld. Iedereen die de blockchain bekijkt kan aan de hand van het protocol zelf uitrekenen wat de difficulty moet worden. En elke miner moet zich eraan houden. Dat werkt als volgt.

Als je een transactie op de Bitcoin-blockchain wilt vastleggen, dan stuur je die transactie naar het Bitcoin-netwerk, waar die terechtkomt in de mempool, een soort wachtruimte om te worden opgenomen in het volgende block.

Miners verzamelen de transacties met de meeste transactiekosten uit de mempool, en proberen een volgend block te construeren dat voldoet aan de regels. En één van die regels is dat de hash moet voldoen aan een bepaalde vorm waaruit blijkt dat een bepaalde hoeveelheid werk is geleverd. Vandaar proof-of-work.

Dat bewijs levert de miner door net zo lang hashes te genereren totdat er één gevonden is die voldoet aan de difficulty. Hoe hoger de difficulty, hoe meer werk dat gemiddeld kost.

Dit mechanisme zorgt ervoor dat er niet steeds sneller blocks gemaakt worden als de rekenkracht toeneemt, en dat de gemiddelde block time ongeveer 10 minuten blijft. Als er meer rekenkracht is, dan gaat de difficulty omhoog, als er minder rekenkracht is, dan gaat de difficulty omlaag.

Die rekenkracht drukken we uit in de grootheid hashrate, met hashes per seconde als eenheid. Hoe hoger de hashrate, hoe meer rekenkracht, en hoe hoger ook de difficulty wordt om daarvoor te compenseren.

Meer rekenkracht brengt meer veiligheid

Meer rekenkracht betekent dus niet dat er sneller blocks worden gemaakt, maar wel dat het netwerk veiliger wordt. Hoe hoger de hashrate, hoe moeilijker het voor een aanvaller wordt om transacties terug te draaien.

Door de hoge koers van bitcoin is het voor veel partijen interessant om bitcoins te minen, daardoor is de hashrate hoog, daardoor is de veiligheid van het netwerk hoog. En dat maakt bitcoin voor meer mensen nuttig als store-of-value. Wat de koers verhoogt, en dus de hashrate, enzovoorts.

Het mechanisme dat de difficulty elke twee weken wordt aangepast zorgt ervoor dat een hogere koers resulteert in meer veiligheid, en niet in meer gevonden bitcoins.

Anders gezegd, het maakt het aanbod van bitcoins inelastisch voor de prijs. Een hogere prijs betekent wel meer mining, maar niet dat er meer bitcoins gevonden worden, zoals dat bij goud, zilver, koper en platinum wel het geval is.

Of Satoshi Nakamoto dit zo bedoeld heeft weet ik niet, maar het is een geniale zet. Het geeft bitcoin de monetaire eigenschappen die het een zeer goede store-of-value maken. Het is daardoor uitermate geschikt om de waarde van je vermogen voor lange tijd te bewaren.

Death spiral

In de grafiek bovenaan kun je zien dat de rekenkracht en de difficulty elk jaar nog hoger zijn dan een jaar ervoor. Enerzijds omdat apparatuur krachtiger en slimmer wordt. Anderzijds omdat de bitcoin in waarde stijgt, waardoor het de moeite waard wordt om meer te investeren in mining.

Met mining is op dit moment zo'n 15-20 miljoen dollar per dag te verdienen aan nieuwe bitcoins en transactiekosten. Het is daardoor een competitieve en professionele sector geworden.

Als de koers stijgt, wordt er snel geïnvesteerd in nieuwe apparatuur en komen er snel miners bij. Als de koers daalt, dan zetten de zwakst gepositioneerde miners hun apparatuur uit en gaan als het lang duurt failliet.

Dat laatste is een zorg. Als de koers daalt en miners in het nauw komen, kunnen ze hun apparatuur uitzetten om energiekosten te besparen, maar ook hun voorraad bitcoins verkopen om in leven te blijven, wat voor nog lagere koersen kan zorgen.

Dit wordt wel eens de miner death spiral genoemd, een periodiek terugkerend doemscenario dat de ronde doet op social media.

Omdat de hashrate de afgelopen weken wat gedaald is, werd op 8 november de difficulty voor het eerst in lange tijd naar beneden bijgesteld. Met als gevolg dat ook het beruchte doemscenario weer de ronde deed.

MINERS ARE CAPITULATING

1/ Hash ribbons is on the brink of inversion. That’s news you never want to hear.

Inversion signals a downturn in hashrate. It's a leading indicator of miner capitulation. $BTC is dangling on the edge of a cliff. pic.twitter.com/i1ULrPIKJf

— Cole Garner (@ColeGarnerBTC) November 19, 2019

Is er echt een probleem?

De vraag is wat er echt aan de hand is. Zijn miners in grote aantallen in de problemen? Staan ze collectief op het punt in paniek hun bitcoins te dumpen? Crasht de koers daardoor naar $6000 of nog lager?

De aanwijzingen daarvoor zijn flinterdun.

Alle serieuze capitulaties van miners, waarbij de hashrate langdurig en sterk afnam, vonden plaats aan het einde van een bear market. Daaraan vooraf ging dan een langdurige en diepe daling van de koers, waardoor miners uiteindelijk door hun reserves heen waren.

Interessant is dat de bodem van de hashrate vooraf gaat aan de bodem van de prijs. De hashrate kan daarmee een interessante indicator zijn voor de overgang van bear market naar nieuwe bull market.

Op dit moment is geen sprake van dat scenario. De vorige grootschalige capitulatie van miners heeft plaatsgevonden in december 2018, en de koers is momenteel nog ruim 2x zo hoog als toen.

Hoewel het niet vaak voorkomt, is een tijdelijke daling van de hashrate in een bull market niet uniek. We zagen het ook in maart 2016, augustus 2016 en september 2017, om maar een paar voorbeelden te noemen. Geen reden voor paniek dus.

Vooral niet omdat we achter de schermen kunnen zien dat de hashrate alweer is toegenomen. Morgen zal de difficulty weer worden aangepast, deze keer met ongeveer 2,5% omhoog.

Lot of FUD about miner capitulation. Fact is that 6 months before 2012 halving we were above difficulty model value, in 2016 below, and now spot on. Also, I am looking at +2% difficulty adjustment next Thursday. Cheer up! 🚀https://t.co/zMdxlteR6Z pic.twitter.com/8OcuVYp70l

— PlanB (@100trillionUSD) November 19, 2019

Mogelijke koersdaling

Is een koersdaling daarmee uitgesloten? Uiteraard niet.

Ten eerste zou het kunnen dat er daadwerkelijk miners in de problemen zitten. Mogelijk is het zelfs een spel van grotere miners die de prijs omlaag drukken door veel bitcoins te verkopen, met als doel de kleinere miners uit de markt te duwen. Niets is onmogelijk. Maar veel van de grote miners hebben diepe zakken. Een grote, langedurige crash ligt niet voor de hand.

Ten tweede zijn er ook technische redenen waardoor de koers kan dalen. Na de explosieve en onhoudbare stijging tot $14.000 op 26 juni zit de koers van bitcoin grofweg in een zone tussen $8000 en $12.000.

Een dergelijke correctie is na zo'n stijging niet meer dan gezond. Het brengt de door speculatie en short squeezes opgepompte koers weer in overeenstemming met de fundamentals: de feitelijke instroom van nieuwe investeerders.

We zien wel dat de koers nu op een belangrijke steun zit, de stijgende trend van deze bull market. Als deze niet houdt, dan zouden we best opnieuw naar $7400 of nog lager kunnen gaan. Maar dat is dan niet omdat de miners gecapituleerd zijn.

Naar de exacte oorzaak van de daling van de hashrate en dus de difficulty blijft het gokken. Op Twitter werd gesuggereerd dat grote partijen hun oude miners aan het vervangen zijn door nieuwere technologie. Zou kunnen. Vooralsnog in elk geval geen reden voor paniek!

Next difficulty adjustment (block 604799 in 26h) will probably be +3% https://t.co/zMdxlteR6Z. My node shows 100E hashrate continuously. Also, looks like miners are swapping S9 for 7nm (white stripe nonce pattern disappearing fast), this could have caused recent difficulty dip. pic.twitter.com/KnAum3NsFY

— PlanB (@100trillionUSD) November 20, 2019