Kan Bitcoin verboden worden door president Trump?

Laten we bij het begin beginnen. Vrijdagnacht (Nederlandse tijd) sprak Trump zich voor het eerst uit over Bitcoin en cryptovaluta. Hij is geen fan, en noemt ze “gebaseerd op lucht”. In de ondertoon ervan klinkt vooral zelfbehoud door: “er ís al een wereldmunt, en dat is de dollar!”

I am not a fan of Bitcoin and other Cryptocurrencies, which are not money, and whose value is highly volatile and based on thin air. Unregulated Crypto Assets can facilitate unlawful behavior, including drug trade and other illegal activity....

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) July 12, 2019

Een potentieel verbod op Bitcoin is geen populair onderwerp binnen de cryptowereld. Het wordt al snel weggezet als ‘Trump FUD’. Maar kritische vragen ontlopen doen we niet aan, zal econoom Alex Krüger gedacht hebben. Hij schreef op Twitter zijn gedachten uit over deze vraag.

Bitcoin niet te verbannen?

Het allerkortste antwoord op de vraag van het artikel is doorgaans dat Bitcoin zélf niet te verbieden is. De redenering: Bitcoin is code, code valt onder de vrijheid van meningsuiting (‘code is speech’), en de overheid van de VS kan en mág dat niet verbieden. Daar zorgt de Amerikaanse grondwet voor. Over dat onderwerp publiceerde ReasonTV in 2017 deze video:

Maar Amerika’s Hoge Raad heeft nog nooit op die manier geoordeeld, aldus Neil Richards, hoogleraar in de rechten aan de universiteit van Washington. Of die redenering overeind blijft in de rechtbank is dus maar zeer de vraag.

Wellicht heb je weleens gehoord van ‘Executive Order 6102’. In 1933 werd in de VS een verbod ingesteld op het bezit en verzamelen van goud. Alle gouden munten, staven, en certificaten werden geconfisceerd en moesten per direct ingeleverd worden. Doe je dat niet? Een boete van $10.000 of maximaal 10 jaar gevangenisstraf. Kan Bitcoin een soortgelijke behandeling krijgen?

Toegang tot Bitcoin belemmeren

De vraag of Bitcoin als concept verboden mag worden, is tot dusver dus onbeantwoord gebleven. Al zou het mogen, daarop toezien wordt een lastig karwei. Het netwerk is open, en transacties zijn traceerbaar, maar een Amerikaans verbod erop gaat niet voorkomen dat Bitcoin’s blockchain gewoon verder draait.

Een alternatief is om het bezit of gebruikt van Bitcoin te verbieden. Bijvoorbeeld onder de vlag van veiligheid. “Toezichthouders zouden kunnen stellen dat het te volatiel is voor retailbeleggers”, geeft Krüger als voorbeeld. Trump zou het ook middels een ‘executive order’ kunnen verbieden. Dat heeft hij ook met de Petro gedaan, omdat het “een poging is om Amerikaanse sancties te omzeilen”.

Zo’n uitspraak van de president kan overigens verworpen worden door het Amerikaanse congres of de rechtbank. Zij hebben daarop een toezichthoudende functie, maar kunnen die macht enkel toepassen als het om een onrechtmatige beslissing gaat. Voor het verbannen van goud had president Roosevelt destijds een valide reden gevonden.

Tenslotte kan de Amerikaanse overheid de toegang tot Bitcoin belemmeren door simpelweg banken en andere financieel dienstverleners de conversie van fiatvaluta naar cryptovaluta te verbieden. De haalbaarheid daarvan is discutabel, gezien het internationale karakter ervan, maar dat geldt in zekere zin ook voor het verbod op de Petro.

Impopulaire beslissing?

Wellicht vraag je je af waarom de VS überhaupt een verbod op Bitcoin of cryptovaluta zou overwegen. Krüger geeft daarvoor drie redenen:

1. Cryptovaluta representeren een bedreiging voor het bestaande bank- en financiële systeem. En precies daar zit een machtige lobby achter. Zondag schreven we bijvoorbeeld op het wetsvoorstel waarmee Libra de kop ingedrukt moet worden.
2. Cryptovaluta zitten economische sancties in de weg, en dat is het middel dat door de VS graag wordt gebruikt om op internationaal niveau politiek te bedrijven. En wie er in de VS verantwoordelijk is voor het buitenlands beleid? De president.
3. Cryptovaluta worden vaak in verband gebracht met illegale praktijken. Dat wordt door Trump nog eens benadrukt in z’n tweets. Het feit dat de dollar er ook voor gebruikt wordt, is in de ogen van de VS irrelevant: de dollar is ‘hun’ reservemunt, Bitcoin niet.

Maar of Trump zich er populair mee zou maken? Kleine kans. Een peiling van Krüger bevestigt die aanname: 89% van alle stemmers (1.001 op het moment van schrijven) denkt dat Trump er stemmen door zou verliezen.

Daarnaast zijn cryptovaluta en blockchaintechnologie nauwelijks nog weg te denken uit de economie. Er zijn hele bedrijfstakken mee bezig. Er wordt onderzoek naar gedaan door gerenommeerde universiteiten, waaronder Amerika’s eigen MIT. Er worden beursproducten verhandeld en nieuwe zijn in ontwikkeling. En tenslotte is er nog de vraag of het effect van het criminaliseren van een wereldwijd (potentieel) betaalmiddel voorspelbaar is.

Afijn, lang verhaal kort: “een Amerikaans verbod op Bitcoin is zeer onwaarschijnlijk, maar niet onmogelijk”, aldus Krüger. Een vraag waar je zonder paniek je gedachten over kunt laten gaan.