DNB: BigTech-bedrijven potentieel serieuze concurrenten voor banken

Onder de noemer BigTech schaart DNB bedrijven als Facebook, Apple, Google, WeChatPay, en AliPay. De toon wordt direct gezet: deze bedrijven “verdienen geld aan de gebruikers van hun platform door data die ze genereren te gebruiken voor gerichte advertenties, door derden in staat te stellen producten te verkopen via het platform, of door zelf producten te verkopen”.

Het is geen geheim dat (persoonlijke) data het goud is van het digitale tijdperk. Toch is het opvallend dat het onderliggende business model van een dienst als (bijvoorbeeld) Apple Pay niet wordt genoemd: verdienen aan de transacties zelf (aan zogeheten ‘interchange fees’).

China leidt

Volgens DNB loopt China verreweg voorop op het gebied van mobiele betalingen. “Een gebrek aan een efficiënt en goed toegankelijke betaalmarkt in China leidde ertoe dat de twee BigTechs kans zagen binnen twee decennia vrijwel de hele mobiele betaalmarkt te veroveren”, schrijft DNB.

Een opvallende ontwikkeling in China is dat de bedrijven die dit soort betalingen faciliteren ook andere financiële producten aan gaan bieden, zoals kredieten en verzekeringen. Zo wordt verder gezaagd aan de stoelpoten van het traditionele bankwezen.

In Europa zijn de BigTech’s veel korter actief. Het Verenigd Koninkrijk is volgens DNB de voordeur geweest tot ons continent. “Amazon, Facebook, en Google opereren zowel onder een betaalinstelling als elektronische geldinstellinglicentie, waarmee zij hun klanten onder meer de mogelijkheid kunnen bieden geld naar elkaar over te maken. Het Chinese AliPay bezit ook deze twee licenties.”

PSD2 biedt nieuwe mogelijkheden

PSD2 is de nieuwe Europese wet (richtlijn) voor het betalingsverkeer van consumenten en bedrijven. Die richtlijn verplicht banken om dienstverleners zoals bovengenoemde BigTech’s toegang te geven tot de betaalrekening van klanten. En dat biedt nieuwe mogelijkheden.

“BigTech-bedrijven kunnen data over personen en bedrijven die ze hebben combineren met betaalgegevens voor zover de AVG dat toestaat”, schrijft DNB. Banken kunnen die data uiteraard ook gebruiken, maar beschikken niet over de informatie waar de BigTech’s al wel toegang toe hebben.

Privacy

Het hele verhaal heeft een ondertoon van privacy-problematiek. En terecht, overigens. Deze bedrijven bezitten al gigantische hoeveelheden gegevens, en daar komt in potentie zeer interessante data bij. Uit betaaldata is veel af te leiden. Patronen in het gedrag, interesses in producten, kredietwaardigheid, om maar wat voorbeelden te noemen.

Precies deze thema’s zijn ook kanttekeningen bij Facebook’s ‘GlobalCoin’-plannen, die overigens ook door DNB worden aangehaald: “Facebook zet in op het ontwikkelen van GlobalCoin, een op blockchain gebaseerde stablecoin, om internationale betalingen via Whatsapp mogelijk te maken.”

Nu we het toch over cryptovaluta hebben, kunnen we een brug slaan naar het dubbele karakter van dit onderwerp. In het kader van de opkomst van BigTech’s is het blijkbaar belangrijk genoeg om privacy aan de kaak te stellen. Maar in het kader van betalingsverkeer (én cryptovaluta) zijn er door de FATF verstrekkende maatregelen voorgesteld, een proces waar DNB zeker bij betrokken is.

Onze vraag aan DNB: wanneer worden daarvan de privacy-gevolgen in de schijnwerpers gezet?