Problemen bij Bitfinex en Tether lijken significant, wat is er echt gebeurd?

In de nacht van donderdag op vrijdag was het groot nieuws: de rechtbank New York start een rechtzaak tegen Bitfinex en Tether op verdenking van fraude. Procureur-generaal Letitia James van de rechtbank van New York verwijt iFinex, het moederbedrijf van het duo in kwestie, $850 miljoen aan verliezen te verbergen.

Een vraag die tot nu toe onbeantwoord is gebleven: is Tether écht gekoppeld aan de dollar? Ligt er voor iedere uitgegeven Tether (USDT) ergens een dollar (USD) in de kluis? Als we het hofdocument van James erop naslaan, lijkt die kans steeds kleiner te worden. En dat is slecht nieuws.

Wat is er gebeurd?

Onafhankelijk onderzoeksjournalist Amy Castor is de papieren ingedoken. Castor schrijft al een jaar of twintig over technologie, en sinds een aantal jaar zijn haar pijlen gericht op Bitcoin en cryptovaluta. Tether is voor Castor daarom geen onbekende.

Bankproblemen

De reden dat het Openbaar Ministerie (OM) van New York achter Bitfinex aan is gegaan, is dat het platform mensen uit New York toeliet. Sinds 8 augustus 2015 is dat verboden. Enkel bedrijven in bezit van een BitLicense mogen New Yorkers bedienen.

Bitfinex heeft al lange tijd bankproblemen. Er is kennelijk geen bank die diensten wil leveren aan de exchange. In april 2017 werd Bitfinex door Wells Fargo aan de kant geschoven. Sindsdien heeft Bitfinex het — zonder succes — bij diverse andere leveranciers geprobeerd, waaronder Noble Bank, Deltec Bank, en HSBC.

Ondertussen draaide Bitfinex gewoon door, en moesten orders van nietsvermoedende klanten verwerkt worden. De exchange was overgeleverd aan derde partijen. Betalingsverwerkers die de stortingen en opnames van klanten verwerkten. Hier is Bitfinex nooit helemaal open over geweest.

$851 miljoen kwijtgeraakt

Crypto Capital is zo’n derde partij. Sinds 2014 heeft Bitfinex meer dan $1 miljard via het in Panama gebaseerde Crypto Capital heen-en-weer gestuurd. Bitfinex heeft het OM verteld dat er van meer betalingsverwerkers gebruik is gemaakt, waaronder “diverse bedrijven van Bitfinex/Tether-bestuurders”, en “van vrienden van Bitfinex”. Of anders gezegd: bankrekeningen van vrienden van Bitfinex-medewerkers.

Het blijkt uit te lopen op een kat-en-muisspel met banken, en het heeft wat weg van het opzetten van lege vennootschappen om te verhullen dat er problemen zijn. Saillant detail: de (inmiddels failliete) Canadese exchange QuadrigaCX gebruikte ook Crypto Capital als betalingsverwerker. 

In de loop van 2018 beginnen de klachten van Bitfinex-klanten binnen te stromen. Het lijkt erop dat ze geen geld meer op kunnen nemen. Bitfinex stelt dat Crypto Capital al het geld van Bitfinex bezit ($851 miljoen) en dat Crypto Captital de orders niet meer verwerkt. Crypto Capital heeft een andere verklaring: het geld van Bitfinex zou in beslag genomen zijn door de autoriteiten van Portugal, Polen, en de VS.

Kortom: er mist zo’n $850 miljoen. Een gat dat je niet even wegpoetst.

Het OM ruikt onraad. “De respondenten [o.a. Bitfinex] geloven niet in het verhaal van Crypto Capital rondom de confiscatie van het geld”, lezen we in het gerechtelijke document.

Het blijkt ook uit logs van gesprekken tussen Bitfinex en Crypto Capital die in handen zijn van het OM. Bitfinex vertelt Crypto Capital meermaals om het geld terug te geven. “Begrijp ons goed, dit kan zeer gevaarlijk zijn. Voor de gehele cryptowereld. BTC zou onder de $1.000 kunnen eindigen als we niet snel handelen”, schrijft Bitfinex aan Crypto Capital.

Geld ‘lenen’ van Tether

Beeld je even in. Je hebt een financieel bedrijf waar miljoenen in omgaan, in een industrie die onder een vergrootglas ligt. Je kunt geen bankpartner meer vinden, bent overgeleverd aan dubieuze partijen waar je honderden miljoenen dollars parkeert. Wat blijkt, dat geld is niet meer toegankelijk, en je kunt je klanten niet meer (tijdig) betalen. Wat doe je?

Je besluit openheid van zaken te geven en laat je insolvent verklaren. Je gaat geld lenen bij zusterbedrijf Tether, daar staan immers nog wat miljoenen geparkeerd.

Volgens het document van de rechtbank is er in november 2018 zo’n $625 miljoen verschoven van Tether’s rekening bij Deltec naar Bitfinex’ rekening bij Deltec. Als tegenprestatie heeft Bitfinex $625 miljoen verschoven van z’n rekening bij Crypto Capital naar de rekening van Tether bij Crypto Capital. Een actie met voorbedachte rade en puur op papier: dat Crypto Capital niet zou gaan uitbetalen was immers al bekend. Geld op papier geruild voor echt geld — problem solved. Toch?

Absolute legendary move here, Bitfinex took $625 million in real money at a real bank from Tether, and in exchange gave Tether back $625 million in fake money at a fake bank. https://t.co/llyRhT4Op2 pic.twitter.com/wFPmmOnGVI

— Matt Levine (@matt_levine) April 26, 2019

Niet helemaal. Niet lang daarna werd deze transactie herbestemd als een ‘lening’. In totaal leent Bitfinex $900 miljoen bij Tether. Als onderpand voor de lening worden iFinex-aandelen gebruikt.

Ja, je leest het goed. iFinex is het moederbedrijf van zowel Bitfinex als Tether. In feite heeft Bitfinex geld geleend van zichzelf, en die lening van onderpand voorzien met aandelen van zichzelf. Volgens het OM “zijn de documenten die betrokken zijn bij deze transactie getekend door één en hetzelfde individu”.

Rechtzaak

Het Openbaar Ministerie van New York is er klaar mee. Met een aanvullend gerechtelijk bevel (PDF) forceert de rechtbank iFinex te stoppen om geld van Tether te gebruiken. Ook moet het bedrijf de identiteit van alle Amerikanen bekendmaken wiens geld naar Crypto Capital is gestuurd.

Ondertussen doet Bitfinex alsof z’n neus bloedt. De “documenten van de rechtbank zijn geschreven met kwade bedoelingen en staan vol met valse beschuldigingen”. En die $850 miljoen? Die “is niet kwijt”, maar “ is veiliggesteld”. Er is niets aan de hand: “Zowel Bitfinex als Tether zijn financieel gezond. Punt uit.”

Toch lijkt de tent — na jaren aan rooksignalen — in brand te staan. Langzaamaan verschuift het van FUD naar feit, en daar draagt deze rechtzaak aan bij. Een rechtzaak in een staat die overigens veel middelen heeft om er diep in te duiken:

The Martin Act is a New York law that gives the N.Y. Attorney General very broad power to investigate securities fraud.

Violations of the Martin Act can be civil and criminal.

The New York A.G.' Tether/Bitfinex action arises out of a Martin Act investigation. pic.twitter.com/VsDgDcEjw8

— Palley (@stephendpalley) April 26, 2019

En wat als die $850 miljoen echt weg is? Dan heeft Tether een probleem, en zijn de gevolgen voor de cryptomarkt onvoorspelbaar. Een stablecoin staat of valt immers bij het geloof dat het gekoppeld is aan een fiatvaluta. Met een marktkapitalisatie van $2,8 miljard zal het verlies van dat geloof niet zonder slag of stoot voorbij gaan.