Jaarverslag AFM: reconstructie van een “bewogen cryptojaar”

“Een roerig jaar met meer diepte- dan hoogtepunten”, opent de reconstructie van een “bewogen cryptojaar”. In het jaarverslag over 2018 geeft de AFM een blik in de keuken en vertelt de toezichthouder over de manier waarop hij het cryptojaar heeft ervaren.

Risico’s

In januari 2018 is Bitcoin een zeer populair gespreksonderwerp tijdens de nieuwjaarsborrel. Niet gek, want de BTC-koers zat toen rond z’n hoogtepunt. Leuk, en tegelijkertijd zorgt het voor risico’s.

“We zagen het risico dat mensen verblind waren door snelle winst en geen oog meer hadden voor de risico’s. Daar waren we oprecht bezorgd over”, schrijft de AFM in het jaarverslag.

Om erachter te komen hoe Nederlanders met cryptovaluta omgaan is de toezichthouder in januari een onderzoek gestart naar cryptobezit in Nederland. Daarover later meer.

Blij met verbod op crypto-reclame

In navolging van Facebook, stopten ook Google en Twitter met het toestaan van reclames voor crypto’s en ICO’s. In maart 2018 bereikte dat beleid z’n hoogtepunt. Een “gevoelige klap voor de markt”, aldus de AFM, omdat de cryptowereld zich vooral online manifesteert.

In ‘de cryptobubbel’ werden deze ontwikkelingen (uiteraard) als onwenselijk ervaren. Maar de AFM was blij. “Via social media werden veel misleidende advertenties verspreid. Daarom waren we blij met deze stap. Tegelijkertijd begon de maatschappelijke teneur om te slaan; door de sterke koersdalingen sinds het begin van het jaar ontstond het besef dat crypto’s niet de gemakkelijke weg naar rijkdom waren”, lezen we in het jaarverslag.

Beweegredenen van Nederlandse cryptobezitters

In juli 2018 kwamen de resultaten binnen van het onderzoek dat in januari was gestart. Wat blijkt: Nederlanders gaan over het algemeen beheerst om met crypto’s en ICO’s. Slechts 1% van de investeerders “zegt in de problemen te komen bij een koersval”.

Dit waren de belangrijkste cijfers:

• Meer dan de helft van de beleggers (69%) heeft minder dan €1.000 ingelegd. Slechts 2% speculeert met geleend geld.
• Een grote meerderheid (82%) koopt crypto’s op advies van vrienden.
• 80% van de cryptobezitters is bekend met de kanttekeningen van de AFM.
• Slechts een klein deel van de investeerders heeft ooit meegedaan aan een ICO (10%).

De hype voorbij?

December 2018 markeert het voorlopige einde van de hype, aldus de AFM. De totale marktwaarde is gekelderd, en uit een vervolgonderzoek blijkt dat de interesse van consumenten sterk is afgekoeld. Dit zijn de highlights uit het tweede AFM-onderzoek:

• Het aantal Nederlandse cryptobezitters daalde van 580.000 naar 480.000.
• Er zijn weinig nieuwe instappers (~30.000).
• Het aantal keer dat de cryptoportefeuille wordt gecheckt is flink omlaag gegaan.
• De meestgenoemde risicofactoren zijn: ‘waarde stort in’, ‘koersmanipulatie’, en ‘geen toezicht’.
• Het bewustzijn voor risico’s rondom ICO’s is gestegen.

Voor de toezichthouder een bewijs dat de “actieve houding op dit onderwerp” nuttig is geweest.

2019: Vergunningen en Europese regels

In januari van 2019 hebben de AFM en DNB samnen een adviesrapport aan de Nederlandse overheid gestuurd. Daarin laat het duo volgens de AFM zien dat ze “innovatie de ruimte geven“ en tegelijkertijd “consumenten en beleggers op de juiste manier beschermen”.

Het adviesrapport markeert het onderwerp dat centraal staat in 2019. Tot een solide juridisch framework komen gericht op blockchain en crypto’s. En dan niet enkel binnen de grenzen van Nederland, maar samen met andere EU-lidstaten.

Een ander belangrijk thema voor de AFM is de transitie van de markt van ICO’s naar STO’s. Crypto’s die een aandeel of obligatie vertegenwoordigen, en daarom onder het toezicht van de AFM vallen. “Dat roept allerlei nieuwe vragen op”, vertelt de toezichthouder. Werk aan de winkel!