Bitcoin: waarin een klein land groot kan zijn

Deze week nam het Congres van El Salvador een wetsvoorstel aan waarmee bitcoin als wettig betaalmiddel wordt geaccepteerd. Nayib Bukele, de jonge president van het Midden-Amerikaanse land, kondigde het voorstel aan middels een videoverbinding tijdens de drukbezochte Bitcoin Conference in Miami. Het 12.000-koppige publiek beloonde zijn mededeling met een luid applaus. Nu kan dat enthousiasme worden getemperd door allerlei praktische haken en ogen die aan deze beslissing hangen, maar in de basis beantwoorden Bukeles beweegredenen aan de oorspronkelijke bedoeling van de cryptobeweging: de introductie van een transparant, decentraal geldsysteem dat van niemand, en dus van iedereen is.

Allereerst: ik weet weinig van de politieke situatie in El Salvador. Ik kan dus ook slecht beoordelen of deze president in het rijtje van dictatoriale heersers past die het land jarenlang in oorlog en armoede hebben gestort. Ik lees dat zijn regeerstijl wel degelijk autocratische trekjes heeft, maar ook dat hij een rigoureuze schoonmaakactie heeft uitgevoerd onder de oude, gehate politieke en ambtelijke klasse. Zijn beleid is sterk gericht op de jeugd en op de toekomst, en daarbij omarmt hij moderne technologieën waarmee hij de bevolking beter kan bereiken en betrekken. Zijn besluit om bitcoin als wettig betaalmiddel te introduceren past in dit rijtje.

Met deze koers probeert Bukele zich te ontworstelen aan het monetaire juk van de dollar. Ongeveer een kwart van de Salvadoranen is voor werk naar de Verenigde Staten getrokken. Het geld dat zij maandelijks naar hun familie sturen, vormt maar liefst 20 procent van het Bruto Nationaal Product. Van dat bedrag blijft 20 procent aan de strijkstok hangen, in de vorm van transferkosten. Als die betalingen in bitcoin worden gedaan, direct van wallet naar wallet, wordt het land dus in één klap 4 procent rijker.

Daarnaast heeft 70 procent van de 6,4 miljoen inwoners geen bankrekening en dus ook geen toegang tot de formele economie. Er zijn echter wel 9 miljoen mobieltjes in de omloop, en die openen nu de deur naar financiële zelfstandigheid. In de voorbereiding op dit wetsvoorstel is de Strike app van Zap, die toegang geeft tot het Lightning Network, zo’n 20.000 keer per dag gedownload. Deze app maakt betalingen met bitcoin gemakkelijker, omdat kleine transacties ‘off-chain’ worden afgehandeld, waardoor de schaalbaarheid toeneemt. Daarmee komt een geheel nieuwe wereld binnen handbereik voor al die Salvadoranen die tot op heden tot cash veroordeeld waren.

Een president die vertrouwen legt in een autonoom, publiek geldsysteem dat geregeerd wordt door software, toont in ieder geval lef, omdat hij de invloed van de centrale bank uit handen geeft. Dat hij daarvoor meteen schone, hernieuwbare energie vrijmaakt uit vulkanische bronnen, spreekt tot de verbeelding. Dat hij schermt met een gratis verblijfsvergunning zal avontuurlijke cryptodevelopers en -ondernemers zeker aanspreken. Met zulke acties laat Nayib Bukele zien dat hij innovatie serieus neemt en dat hij niet slechts goede sier wil maken met halfslachtige proefballonnen.

Nu bitcoin in El Salvador wordt ingevoerd als wettig betaalmiddel, heeft iedereen het recht om ermee te betalen en ook de plicht om die betaling te accepteren. Dat heeft onvoorziene, wereldwijde consequenties. Het betekent bijvoorbeeld dat een Salvadoraan wél zijn Tesla kan afrekenen in bitcoin, ongeacht wat Elon Musk daarvan vindt. En ook dat de digitale munt als vreemde valuta in een geheel ander fiscaal licht komt te staan. Vanwege deze repercussies mogen we nog heel wat commotie, scepsis en tegenwerking verwachten, maar de gevolgen voor de internationale status en de wereldwijde adoptie van bitcoin zijn onmiskenbaar groot.

Het is wellicht wat voorbarig om te juichen, maar ík vind het hoopgevend!