WallStreetBets laat zien dat we decentralized finance nodig hebben

Over WallStreetBets (WSB) is de afgelopen dagen al veel geschreven. Dit artikel in NRC en deze in het FD geven aan aardig beeld van wat er is gebeurd. Opvallend is de woordkeuze in de keurige media: barbaren, hooligans en muitende beleggers. Het beeld van relschoppers, brandende auto's en illegaal vuurwerk blijft hangen.

Terecht of onterecht?

Terecht. Dit is gewoon marktmanipulatie. Een gecoördineerde inspanning om aandelenkoersen te manipuleren, met als doel het kapot maken van de hedgefunds die enorme shortposities hadden.

Onterecht. Deze spelers houden zich aan de regels van het spel. Ze kopen met hun eigen geld, via een goedgekeurd account bij een legale broker financiële bezittingen. Ze zagen een inefficiëntie waar ze van wilden profiteren, namelijk dat de prijs van het aandeel GameStock veel lager is dan je zou verwachten op basis van de balans, en deelden die informatie met elkaar.

Het is aan de Amerikaanse beurswaakhond SEC om hierover uitspraak te doen. En die heeft nog wel meer om naar te kijken. Bijvoorbeeld het handelen van Robinhood, die ervoor zorgde dat men niet meer kon kopen en wel kon verkopen, en zelfs ongevraagd posities sloot.

Maar daar wilde ik het niet over hebben. Mijn hypothese is dat het huidige financiële systeem fragiel geworden is, kwetsbaar voor schokken, prikkels en stress, en dat in de 21^e eeuw een antifragiel systeem nodig is.

Fragiel en antifragiel

Een porseleinen kopje is fragiel. Laat het vallen en het is kapot, in scherven. Een blok beton is robuust. Laat die vallen en er is niets aan de hand. Ze lijken elkaars tegenpolen, maar Nassim Taleb bepleit dat er eigenlijk nog een derde categorie ontbreekt: antifragiel.

Als ‘fragiel’ schade ondervindt van schokken en ‘robuust’ neutraal is, dan zou ‘antifragiel’ beter moeten worden van schokken en baat hebben bij stress, wanorde, prikkels, variatie, toeval en tijd. Het fragiele zoekt rust en haat het onverwachte. Het robuuste is onverschillig. Het antifragiele houdt van avontuur, risico en onzekerheid.

Op een doos met fragiele spullen plak je een sticker met ‘handle with care’. Op een doos met robuuste spullen staat helemaal niets. Zit er iets antifragiels in de doos dan zou je er ‘please mishandle’ op moeten zetten.

Evolutie is antifragiel, het heeft baat bij toeval. Ons immuunsysteem is antifragiel. Als het wordt blootgesteld aan een zekere mate van stress, zal het daar sterker van worden. Net als onze spieren trouwens, dat noemen we dan krachttraining. Ook culturen, innovatie, lekkere recepten en de natuur zijn in meer of mindere mate antifragiel.

Het antifragiele houdt van fouten, maar wel een bepaald soort fouten, namelijk kleine fouten. Beter af en toe een klein bosbrandje dat alleen het dorre hout opruimt en ruimte biedt aan nieuw leven (antifragiel) dan een inferno dat complete ecosystemen ruïneert (fragiel).

Bitcoin is antifragiel

Het ritme van de cryptosector wordt tot nu toe bepaald door het ritme van bitcoin. Na een extatische, hete bull market volgt een diepe, koude bear market. In die cryptowinter sterven de projecten die niet levensvatbaar zijn. Ontwikkelaars en kapitaal vertrekken naar interessantere projecten. Wat overblijft is beter dan wat er was.

In deze omstandigheden is bitcoin komen bovendrijven als winnaar. Niet gestuurd door een centrale partij, maar gekozen door de vrije markt, waarin honderdduizenden spelers op ontelbare manieren hebben geprobeerd bitcoin kapot te maken of een beter alternatief te lanceren.

De regels van bitcoin staan in de broncode. Iedereen kan ze inzien. Iedereen kan ze proberen te breken. En dat gebeurt ook al twaalf jaar. Wat niet werkt wordt opgelost. Wat beter kan wordt verbeterd.

Niet alleen mag iedereen de grenzen van die regels opzoeken, er is een open uitnodiging aan iedereen die wil om te proberen om het te slopen. Om het spel slimmer te spelen dan een ander. Om de rest te slim af te zijn.

Big banks zijn fragiel

In 2008 werd al duidelijk dat financiële instellingen te groot geworden waren. Too big to fail. De bankiers mochten hun bonussen houden en de belastingbetaler draaide op voor de ellende. Too big to fail is volgens Taleb een kenmerk van fragiliteit. Niets in de natuur is too big to fail. Zelfs bij het allergrootste dier is er geen man over boord als er eentje sneuvelt.

In TradFi (traditional finance) moeten waakhonden met dikke boeken vol regels waken over de stabiliteit. Als we ons niet precies aan alle regels houden, dan gaat het mis. Vroeger was dat niet zo'n probleem. Alleen professionele investeerders bij een van grote handelshuizen konden deelnemen aan het spel. En zij gedroegen zich wel, hun gouden carrière hing er vanaf.

Maar nu is iedereen z'n eigen handelshuis. Een accountje bij Linx, Binck of DeGiro en je kunt aan de slag. Een paar YouTube-video's later en je begrijpt wat een optie is en hoe je eraan kunt rekenen. Of niet natuurlijk, en je doet maar wat.

Dat de wetgever mensen tegen hun eigen overmoed wil beschermen vind ik begrijpelijk. Dat men fraudeurs en witwassers wil straffen lijkt me prima. Dat het verboden is om valse informatie te verspreiden om daarmee de koers te manipuleren, mja, kan ik inkomen.

Maar bij WSB gebeurde er nog iets anders. Robinhood (en andere brokers) beperkte ineens de mogelijkheden van de gebruiker. En verkocht zelfs zijn bezittingen, zonder toestemming. Had Robinhood te weinig liquiditeit voor de periode tussen handelen en settlement? Kregen ze een belletje van een van de grote banken of hedgefunds? Allemaal tekenen van fragiliteit.

Decentralized finance

Bitcoin is een decentraal geldsysteem, waar niemand de baas is. Er is geen centrale partij die kan censureren of aan wie je toestemming moet vragen. Daarom is het antifragiel. Bitcoin werkt goed om mee te sparen, en er wordt hard gewerkt aan manieren om ook het betalen op Nederlands niveau te krijgen.

En handelen dan? Lenen en uitlenen tegen rente? Verzekeren? Dat is de belofte van decentralized finance (DeFi). Financiële dienstverlening met dezelfde antifragiele eigenschappen als bitcoin. Lees dit overzichtsartikel voor een kennismaking met DeFi.

DeFi is nog veel jonger en experimenteler dan bitcoin. Er zijn nog ontzettend veel manieren waarop de bouwstenen van DeFi kapot kunnen. De mensen die nu DeFi gebruiken proberen alles uit. Als het technisch kan, dan is het toegestaan.

Bepaalde onderdelen van DeFi zijn al behoorlijk op de proef gesteld. Denk aan het handelen bij Uniswap of het lenen en uitlenen bij Compound.

Het zou maar zo kunnen dat dergelijke technologie over een decennium de basis vormt van alle financiële dienstverlening. De regels in de code. Als het technisch kan, dan ga je je gang maar - op illegale praktijken na, natuurlijk. Volledig bestand tegen welk leger van WSB-hooligans dan ook!

Bitcoin fixes this

Toen mensen ineens niet meer konden handelen bij Robinhood vlogen de tweets met ‘bitcoin fixes this’ me om de oren. En de reacties daarop dat bitcoin helemaal niets fixt. Voor beide is iets te zeggen.

Bitcoin fixt dit niet omdat bitcoin ‘alleen maar’ een geldsysteem is. En dat is precies waarom het briljant is: het doet één ding, en dat doet het goed. Als Robinhood niet met dollars maar met bitcoins zou werken, dan zou er nog precies hetzelfde mis kunnen gaan. Robinhood blijft gewoon een centrale partij.

Bitcoin fixt dit wel omdat je decentralized finance als een laag bovenop bitcoin zou kunnen zien. Ethereum als 'layer 2' oplossing. Op dit moment is zo'n 160.000 bitcoin op Ethereum als token beschikbaar gemaakt. Bitcoin is binnen DeFi dan het meest waardevolle onderpand dat er is.

Welke positie je ook kiest en of DeFi nu wel of niet slaagt als technologie - het is in elk geval interessant om je eens in te verdiepen!