De slimme geldbaas bewaart zijn vermogen op verschillende manieren

Be your own bank

Het was in het diepst van de kredietcrisis. Banken vielen om als dominostenen en overheden wereldwijd moesten de ene na de andere financiële reus redden van de ondergang omdat ze te grote risico’s hadden genomen. Mensen die het eigenlijk niet konden betalen, kregen toch een hypotheek. Toen veel huiseigenaren de rente en aflossing niet meer konden ophoesten, raakten de banken in de problemen. De bonus was voor de bankiers, de malus voor de belastingbetaler.

Op 31 oktober 2008 verscheen op een dunbevolkt uithoekje van het internet een gedegen artikel waarin een nieuw geldsysteem werd voorgesteld: de bitcoin whitepaper. De auteur noemde zichzelf Satoshi Nakamoto, en we weten tot op de dag van vandaag niet of dit zijn echte naam was of een pseudoniem van een persoon of groep. ‘Bitcoin, een peer-to-peer elektronisch geldsysteem’ stond boven het artikel.

In negen pagina’s beschreef Satoshi gedetailleerd de werking. Het was de bedoeling dat geld direct van de ene naar de andere partij werd verstuurd, zonder tussenkomst van een financieel instituut. Een geldsysteem waar niemand de baas is en dat zo ontworpen is dat het voor deelnemers aantrekkelijk is om zich aan de regels te houden.

Het is een geldsysteem waarbij je niemand hoeft te vertrouwen, geen bankier, geen overheid, geen goudsmelterij, geen koerier, geen notaris en geen jurist. Het vertrouwen in mensen, instituten en overheden wordt vervangen door vertrouwen in de wiskunde die voor iedereen verifieerbaar is. Niet voor niets gebruiken bitcoiners de slogan “Don’t Trust.Verify”.

De bouwstenen die hiervoor nodig waren zijn niet nieuw. Asymmetrische cryptografie bestaat al sinds de jaren ‘70. Proof-of-work is in de jaren ‘90 bedacht om e-mailspam te bestrijden. Peer-to-peer netwerken ken je misschien van downloadprogramma’s zoals Kazaa, Limewire en Bittorrent. De whitepaper beschrijft hoe de combinatie van bestaande technologieën zorgt voor een geldsysteem dat geen centrale scheidsrechter nodig heeft om zijn integriteit te bewaren.

Het bleef niet bij een artikel. Op 9 januari 2009 publiceerde Satoshi de software waarmee iedereen deel kon nemen aan het bitcoinnetwerk. Je kon er bitcoins mee bewaren, versturen en ontvangen. En transacties goedkeuren, ordenen en toevoegen aan de blockchain - het werk dat de miners doen.

Het eerste block van de blockchain was zes dagen eerder al in de broncode vastgelegd. In dit zogeheten genesis block nam Satoshi bovenstaande referentie op naar de Britse krant The Times van die dag. Misschien diende het alleen als bewijs dat het eerste block daadwerkelijk op die datum is gemaakt, maar de gekozen kop is te opmerkelijk om te negeren.

Het is in die lijn dat sommige bitcoiners pleiten voor ‘unbanking the banked’, een parodie op het missionaire streven van de westerse financiële sector om iedereen toegang te geven tot financiële diensten en ze zo uit de armoede te hijsen: ‘banking the unbanked’. Bitcoins antithese suggereert dat het helemaal niet zo fijn is om ‘banked’ te zijn. Het zijn boeven, die bankiers. Beter kun je zélf de regie pakken: ‘be your own bank’.

Is bitcoin bedoeld als aanklacht tegen het financiële stelsel? We zullen het nooit precies weten. In de loop van 2010 droeg Satoshi het beheer van de bitcoin-broncode over aan de gemeenschap en verdween in 2011 van het toneel.

Slaap jij nog rustig?

Voor veel bitcoiners begint de reis met een heel klein beetje bitcoin, gekocht en bewaard bij een handelsplatform. Betalen met iDEAL en een handige app erbij om je saldo te bekijken. Makkelijker wordt het niet.

Maar dan. Je nieuwsgierigheid is geprikkeld, je leest artikelen, luistert podcasts en wordt lid van een community. Je begint elke maand een beetje in te leggen en intussen gaat ook de koers nog ‘keer tien’. Je beetje bitcoin is al lang geen beetje meer. En dan was er nog de bitcoin-ethos van ‘be your own bank’.

Toch maar zelf je bitcoin gaan bewaren dan. Je leest het artikel op LekkerCryptisch over het bewaren van je bitcoin en gaat op zoek naar wat veilig genoeg is. Een hardware wallet? Een multi-sig setup? Maar waar bewaar je dan je seed phrase? Wat als je die kwijtraakt? En vergeet bij een ingewikkelde setup niet om ook een backup van je wallet te bewaren, want anders ben je je redeem scripts en de public keys van je multi-sig setup kwijt, en grijp je alsnog mis. En wat nu als je doodgaat, hoe zorg je dat je erfgenamen bij je bitcoins kunnen? Zonder dat ze er nu bij kunnen natuurlijk.

Het klinkt geweldig - be your own bank - maar het heeft verstrekkende gevolgen. Je bent ineens zelf volledig verantwoordelijk voor het bewaren en beveiligen van je geld. En lang niet iedereen slaapt daar rustig bij.

Spreiden van risico’s

Er zitten risico’s aan het zelf bewaren van je bitcoins. Je bent immers geen expert en een foutje is snel gemaakt. Je geld in bewaring geven aan een derde partij kent ook zijn eigen risico’s, zoals faillissement of fraude. Is er dan geen perfecte oplossing?

Nassim Taleb merkt over zwarte zwanen op dat je nooit precies kunt voorspellen hoe zo’n onverwachte gebeurtenis met grote impact je raakt. Je kunt wel redeneren over de mogelijke gevolgen.

Een interessante denkrichting is om je vermogen in stukken te verdelen, en die op verschillende manieren te bewaren, zodanig dat ze om verschillende redenen risico lopen. Bijvoorbeeld twee verschillende hardware wallets van verschillende merken, waarbij je de twee recovery seeds op verschillende manieren bewaart. Je vermogen verdeel je hierover. Een bug in de ene wallet of een foutje in het ene proces laat het andere deel ongemoeid.

De beste verdeling is misschien wel een deel in zelfbeheer en een deel bij een professionele bewaarpartij. De kans dat jij precies op hetzelfde moment je sleutels kwijtraakt én die partij er met de buit vandoor gaat is uitermate klein.

Bitcoiner van het eerste uur Dan Held zei het als volgt in de podcast met Stephan Livera:

“This is also the way I think about my own private key management, have a blend of custodial and non-Custodial enough to where it’s a trust gradient of yourself. If you are completely trusting in your own self custody method, fantastic that you should do full self custody. If you’re not have a gradient of where you put coins in terms of custodians versus non-custodial environments so much so that you’re not going to jump off a bridge if one or the other messes up. I have been around for eight years, most Bitcoiners coins. I know that have been lost are due to poor private key management on a self custody basis.”

Bedenk hierbij het volgende: de investment thesis is dat bitcoin nog heel veel meer waard gaat worden. Als de koers van een bitcoin naar een half miljoen of zelfs tien miljoen dollar gaat, dan is het extreem veel minder erg om de helft van je bitcoin te verliezen dan dat je alles kwijtraakt.

Als je je bitcoinvermogen in verschillende stukken opdeelt, en voor elk stuk een ander soort bewaarmethode kiest, dan kun je bij elk stuk opnieuw zoeken naar de beste optie in die categorie. Schakel bijvoorbeeld Casa in voor ondersteuning bij zelfbeheer en zoek een professionele bewaarpartij die je vermogen verzekerd kan bewaren.

Dan Held vertelde in bovengenoemde podcast dat het in bewaring geven ook uitstekend te combineren is met andere financiële diensten, zoals actief laten beheren van je vermogen of - in de toekomst - lenen van euro’s met bitcoin als onderpand. Dat laatste klinkt misschien nu nog ver weg, maar ik verwacht dat over 2-3 jaar cryptobedrijven ook bankdiensten gaan aanbieden, en banken ook cryptodiensten gaan aanbieden.

Soevereiniteit is opties hebben

De ideologie van bitcoin is geworteld in principes als soevereiniteit en zelfbeschikking. Een mooie uitleg van soevereiniteit gaf Robert Breedlove bij What Bitcoin Did: “The sovereign is he who decides the exception”. Je bent soeverein als jij degene bent die bepaalt wanneer je de regels volgt en wanneer je de uitzondering maakt. Daarvoor is noodzakelijk dat je opties hebt. Als je geen opties hebt, dan valt er niets te kiezen en zijn het anderen die voor jou bepalen. Als het om geld gaat kun je denken aan waar je je geld aan mag uitgeven, welke politieke partij je mag steunen en aan wie je onthult waar je salaris vandaan komt.

Be your own bank gaat niet alleen over het risico op omvallende banken, maar ook over soevereiniteit. Daarbij gaat het erom dat je de optie hebt om je geld zelf te bewaren, en niet de plicht. Een subtiel, maar essentieel verschil!

De kern van dit artikel bestaat uit twee delen:

1. Doe aan risicospreiding en kies minstens twee verschillende manieren van bewaren, die om verschillende redenen kunnen falen.
2. Voor je soevereiniteit is er niets mis met het in bewaring geven van een deel van je vermogen aan een professionele bewaarpartij. Het gaat om de optie van je eigen bank zijn.

Als je dit doet zijn er ineens twee ongerelateerde, gelijktijdige zwarte zwanen nodig om jou in een keer van je bitcoins te beroven. En die kans is heel veel kleiner dan één. Dat slaapt een stuk prettiger!