Over definitieve transacties en gebruiksvriendelijkheid van bitcoin

Bitcoin is een peer-to-peer geldsysteem. Als je transactie voldoet aan de regels van het protocol dan zullen miners je transactie opnemen in het grootboek. Er is geen centraal instituut betrokken bij een transactie, zoals een bank of creditcard-maatschappij.

Dit heeft twee gevolgen.

Ten eerste kan een transactie niet worden teruggedraaid als die eenmaal met voldoende zekerheid is opgenomen in de blockchain. Afhankelijk van de grootte van het bedrag duurt dat een paar tot honderden bevestigingen, daar schreven we eerder dit artikel over.

Ten tweede kan niemand een transactie blokkeren en daarmee deelnemers uitsluiten van het geldsysteem. Afhankelijk van de hoogte van de transactievergoeding is er altijd wel een miner te vinden die je transactie wil opnemen in een volgend block.

Wat dat betreft lijkt bitcoin meer op het geld dat we duizenden jaren gehad hebben, dan op het nieuwe digitale geld op onze bankrekening. Ook bij schelpen, kralen, gouden munten en briefgeld was een transactie definitief en onomkeerbaar bij het fysiek overdragen van het geld.

Als je iemand een tientje hebt gegeven, dan kun je dat niet terugdraaien zonder daarover met de ontvanger in gesprek te gaan. Er is geen derde partij die op een knop kan drukken om de transactie ongedaan te maken, of die voorkomt dat jij met dat tientje kunt betalen.

Dat klinkt als een goede zaak.

En in allerlei opzichten is dat ook zo. Het zorgt voor scheiding tussen geld en staat. Het geeft vrijheid aan mensen om zaken te doen met wie ze willen.

Met name mensen die zich buiten de gebaande paden wagen zullen hier profijt van hebben. De 100.000 pornhub-modellen die door Paypal werden afgesloten. De wiettelers die door ABN AMRO werden geweigerd. De landen die door de VS uit het internationale betalingsverkeer werden gezet.

Zijn er dan geen nadelen van de niet-terugdraaibaarheid van bitcoin?

Lebanese banks are deciding on a case by case basis if you will be allowed to send your money out of the country, totally arbitrary, and open to corruption - #bitcoin fixes this, buying #crypto is a vote against this system https://t.co/5h4QRh76Bj

— The Crypto Lark (@TheCryptoLark) November 2, 2019

Terugdraaien is gebruiksvriendelijk

Ook voor criminelen is het aantrekkelijk dat een transactie niet kan worden teruggedraaid, en dat ze niet kunnen worden buitengesloten, denk aan fraudeurs, witwassers en huurmoordenaars.

Is het niet heerlijk dat een creditcard-maatschappij de boel blokkeert als iemand je pasje heeft gestolen? Als je bij bitcoin je private key kwijt bent, heb je gewoon pech gehad.

Of dat de bank je schade vergoedt als iemand je erin luist met een slimme phishing-aanval? Als iemand je bitcoin-wallet nabootst, ben je gewoon je centen kwijt.

Anders gezegd, is bitcoin wel gebruiksvriendelijk genoeg?

Laten we beginnen met constateren dat bitcoin op allerlei gebieden op dit moment volstrekt ongeschikt is als wereldwijd betalingssysteem, en dat dit ook zeker nog jaren duurt.

Bitcoin heeft allerlei beperkingen die noodzakelijk zijn om de extreme veiligheid te waarborgen die bitcoin onderscheidt van andere (crypto)geldsystemen. Bijvoorbeeld de lage transactiesnelheid, de hoge transactiekosten en de onomkeerbaarheid.

Alle alternatieve systemen die op dergelijke gebieden beter presteren, die doen dat ten koste van die extreme veiligheid. Ze accepteren dat er een bepaalde mate van vertrouwen nodig is in een centraal bestuur of een centraal netwerk. Of ze accepteren dat deelnemers niet meer zelf kunnen verifiëren of alles wel volgens de regels gaat.

Bitcoin is extreem veilig en daardoor uitermate geschikt als store of value. Maar om betaalmiddel te worden is er meer nodig. De verwachting is dat de bitcoin-blockchain de settlement layer wordt, de langzame maar extreem veilige basislaag, waarop in tweede en derde lagen de rest van het geldsysteem wordt gebouwd.

In de tweede laag kunnen we bijvoorbeeld supersnelle betalingen verwachten, met lage transactiekosten, zodat micropayments en streaming payments mogelijk worden. We kunnen betaalpassen en zelfs offline (fysiek) bitcoin-geld maken voor locaties zonder internet. Op die tweede laag kunnen we ook bijvoorbeeld transacties verzekeren tegen misbruik.

Het lightning netwerk, met intussen meer dan 10.000 nodes, is maar één van de vele systemen die als tweede laag op bitcoin gebouwd kunnen worden. Een betalingsplatform zoals Bakkt nu ontwikkelt kun je ook zien als systeem in de tweede laag.

Zo kunnen we het beste van twee werelden combineren. Extreme veiligheid en onomkeerbare transacties in de basislaag, en snelheid en gebruiksvriendelijkheid in de laag er bovenop. En dat allemaal met bitcoin als valuta!

In de podcast-aflevering van What Bitcoin Did met Nick Szabo komt dit onderwerp ook aan de orde. Een interessante aflevering, en zeker de moeite waard!